Almanya’da pek çok kişi radyo ve televizyon ücreti (GEZ-ücreti) ödediği gibi buna ek olarak bir de GEMA ücreti ödüyor. Hatta, bazıları, GEZ görevlilerinin geldiği gibi GEMA görevlilerine de muhatap oluyor. GEMA bir kamu kurumu değil. Fikir ve sanat eserleri sahiplerinin telif haklarını korumak üzere kurulmuş. Kurum hem kendi üyelerini hem de bir sözleşme ile haklarının korunmasını isteyenleri temsil ediyor. Buna dış ülkelerde yaşayan sanatçılar da dahil.
Bu sizi nasıl etkiler?
Şöyle: Halka açık bir etkinlikte, hatta küçük bir büfede açıktan çok kısa da olsa bir müzik çalıyorsanız, çaldığınız bu müziğin kamusal alanda çalındığı gerekçesi ile GEMA’nın takibine takılmak mümkün. Çünkü Almanya Telif Hakları Kanununun 15. maddesinin 2. fıkrasına göre, bir eseri umuma açık şekilde çalma veya oynatma hakkı sadece telif hakkı sahibine aittir. Eğer, telif hakkı sahibi haricinde birisi bunu yaparsa, yasanın 97. maddesinin 2. fıkrasına göre telif sahibine ücret ödemesi gerekir.
Burada dikkat edilmesi gereken noktalardan birisi de, telif ödenmesi için, canlı müzik yapmakla bir radyo veya bir televizyondan müzik çalması arasında fark görülmemesidir. Hatta, televizyonda müzik tanımına, bir haber yayını esnasında bir kaç saniyelik fon veya bir ara geçiş müziği de giriyor.
GEMA pek çok telif hakkı sahibini temsil ettiği için Almanya Federal Mahkemesi “GEMA-tahminini” diye bir tanımlamayı da kabul ediyor. Buna göre, hangi şekilde olursa olsun, müzik çalan kişi, çalınan her hangi bir parçada GEMA’nın temsil ettiği bir telif hakkı olmadığını ispat etmek durumundadır.
Avrupa Adalet Divanı “Kamu/kamualanı” kriteri ile alakalı bir çok karar vermiştir. AB hukukuna göre kamusal alanda çok sayıda kişi olması ama özel bir grup olmaması gerekir. Bir diş doktorunda çalınan müzik için telif hakkı gerekmez. Aynı şekilde, Stuttgart Mahkemesi, sadece üyeler dinlediği için bir cami lokalinde çalınan müziğe telif ödenme zorunluluğu olmadığına hükmetti.
Fakat bir lokantada, sadece çalışanlar için değil, aynı zamanda müşteriler için de müzik çalınıyorsa, o müziğin telif ücreti ödenmesi gerekir. Bunun için GEMA ile önceden anlaşmak daha kârlı olur.
