Kumar Nedir?

Arapça “kımâr” kelimesinden Türkçeleşmiş bir kelimedir. Anlamı, nasıl sonuçlanacağı önceden belli olmayan ihtimalli bir şeye bağlı kalarak mal vermek veya mal almak demektir. İsimlerinin değişik olması fark etmez bu tarife uyan para veya mal karşılığı oynanan her oyun ve ortak bahis oyunları kumar sayılır.

Kumar, tür ve şekilleri itibariyle toplum, devir ve zaman durumuna göre değişiklik arz etse de asıl itibariyle haksız kazanç, mal ve zaman israfıdır. Bu nedenle de dinler ve temel ahlak kurallarınca yasaklanmış ve kınanmıştır. İslam dinince yasaklanan temel haramlardan birisi de kumardır.

Kur’ân-ı Kerîm’de kumar olarak ifadesini bulan bir kelime de “meysir” sözüdür. Meysir, yüsr/kolaylık kökünden gelir. Kumarda kolaylıkla mal çarpma veya çarptırma olduğu için Kur’an, kumara meysir demiştir. Çünkü kumarda şans ve becerinin birlikte veya tek başına etkili olduğu kolay mal kazanma ya da kaybetme durumu vardır. Kur’ân- Kerîm’de “Ey iman edenler! şarap, kumar, dikili taşlar (putlar) ve şans okları birer şeytan işi pisliktir. Bunlardan uzak durun ki, kurtuluşa eresiniz. Şeytan, şarap ve kumar yoluyla aranıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi, Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi?”[1] buyurulmuş ve tamamen yasaklanmıştır.

Hayat | 4 Kasım 2021 Helal Lokma, Akıldaki Helal Düşünce Ve Kalpteki Helal Duygudur 4 Kasım 2021

Ne Tür Oyunlar Kumardır?

Tavla, satranç, dama, iskambil, tenis ve bilardo gibi oyunlar, kumar amacıyla oynanır ve bu yollarla kazanç elde etme düşüncesiyle oynanırsa kumar hükmü altında olduklarında şek ve şüphe yoktur. Tavlayı yasaklayan birçok hadîs-i şerif var. Bunlardan bir tanesi şöyledir: “Tavla oynayan elini domuzun etine ve kanına batırmış gibi olur.”^[2] İslam âlimlerinin kahir ekseriyeti işte bu hadislerdeki genel yasaklama ifadelerini göz önünde tutarak tavla oynanmasını kumar kastı olsun veya olmasın caiz görmemişlerdir. İbn el-Müseyyeb ve bazı diğer âlimler ise, kumar maksadı dışında tavla oynamanın haram olmadığı kanaatindedir. İskambil ve domino oyunları ise, tavla hükmündedir.

Abdullah bin Abbas, Ebû Hüreyre gibi sahabe ve bazı tâbiîn âlimleri satranç oynamayı mubah görürken, İmam Şâfiî, tenzihen mekruh; İmam Ebû Hanîfe, İmam Mâlik ve İmam Ahmed b. Hanbel satrancı haram kabul ederler.

Tenis, bilardo ve futbol ve benzeri oyunlarda ise spor anlamı hâkimdir. Bu oyunlar kumar şeklinde oynanmasının dışında mubah olmaları gerekir. Bu oyunlar, namazın geçmesine veya gecikmesine yol açmamalıdır. Hiçbir menfaat beklememeli; oyun sırasında dilini kötü ve boş sözlerden korumalı, rakîbe veya ortama çirkin sözler sarf etmemeli, dinlenme ve eğlenme ölçülerini aşarak vakit israfı yapılmamalıdır.

Sanal Ortamda Oynanan Kumar Haram Mıdır?

Bir oyun ki içinde kumar maksat ve manası varsa, o oyun kumardır. Dolayısıyla piyango, sayısal, spor toto, loto, altılı ganyan, müşterek bahis gibi bazısı fiziki, bazısı da sanal dünyada tertip edilen ve oynanan oyunlar vardır ki, bunlar da kumardır. Çünkü bu oyunlar kumarın bütün unsurlarını bünyelerinde taşımaktadırlar.

[1] Mâide suresi, 5: 90-91.

^[2] Müslim, Sahih, Şi’r 15; İbn Mâce, Sünen, Edeb 43.