Gayrimüslim komşudan maksat Hristiyanlar, Yahudiler, Sabiiler, Mecusiler ve diğer İslam’ı din olarak kabul etmeyen insanlardır. Bu insanların misafirlerine ikram etmiş oldukları yiyecekler ise, et ve et mamülleri veya et dışındaki yiyecek ve içeceklerdir. Allah (c.c.), Kur’ân-ı Kerîm’de ehl-i kitap oldukları bildirilen Hristiyan ve Yahudilere ait yiyeceklerle ilgili olarak Maide suresinde şöyle buyuruyor: “Bugün size temiz olan şeyler helal kılındı. (Kendilerine) kitap verilenlerin yemeği size helal, sizin de yemeğiniz onlara helaldir.”[1]
Hayat Gayrimüslimlerle Birlikte Yaşama Dair “Kitap ehlinin yemeği size, sizinki de onlara helaldir” cümlesi ne bizim ne de onların üzerinde birlikte yemek konusunda sınırlama yoktur demektir. Yani Müslümanlar kitap ehliyle, onlar da Müslümanlarla bir arada aynı sofrada yemek yiyebilirler.
Fakat, ayetin bu genel iznini tahsis edecek bir cümle var ki, o da “Bütün tayyib olanlar size helal kılındı” cümlesidir ve bu cümle hem aynı surenin 4. ayetinde hem de bu 5. ayetinde tekrar edilmiştir. Buradan şunu anlıyoruz ki, şayet Kitap ehli İslam hukuku açısından haram helal kurallarını gözetmez; yiyecek ve içeceklerin içine İslam’a göre haram şeyler karıştırırlarsa, Müslümanlar onların yemeklerine katılmamalıdırlar.
Sofrada alkollü içecekler, domuz eti veya bir başka haram şey varsa Müslümanların onlarla birlikte aynı sofrada yemek yemeleri caiz olmaz. Aslında bu kural, diğer gayrimüslimlerin yiyecek ve içecekleri için de geçerlidir.[2]
Hayat Helal Lokma, Akıldaki Helal Düşünce Ve Kalpteki Helal Duygudur Yapılan ikram geriye çevrilebilir mi? sorusunun cevabına gelince şunları ifade edebiliriz.
Peygamber Efendimiz (a.s.), “Kim bir kardeşi tarafından ikram alırsa (bilsin ki) onu Allah (c.c.) ikram etmiştir.”[3] buyuruyor. Gerçekte ikram eden Allah (c.c.)’tır, ikramı yapan kul ise aracıdır.
Misafirlikte yapılan ikram ev sahibinin inanç, ahlak ve mali durumlarına göre değişir. Ev sahibi bir Müslüman olabilir, gayrimüslim birisi olabilir. Müslüman’ın Müslüman’a yapacağı ikramı reddetmek caiz olmaz. Gayrimüslimin ikramı ise mübah ve helal olan bir şey olursa, onu da reddetmek doğru olmaz. Ama helal ve mübah olmayan bir şey ikram edilmişse, reddedilme sebepleri de münasip bir dille izah edilerek rencide etmeden, kırmadan böyle bir ikramı iade etmek gerekir.
Allah en iyisini bilir.
[1] Maide suresi, 5:5.
[2] Mevdûdî, Tefhîmu’l Kur’an, (Muhtasaran) Maide, 5:5 ayetinin tefsiri.
[3] Deylemî, 3/576, H. No: 5806.
