İslam’da haram yollardan kazanılan mallardan bazıları şunlardır. Faizden kazanılan mal, hırsızlık, rüşvet, gasp ve haram olan çalışma alanlarından kazanılan mallar. Haramdan kazanılan malların sahipleri veya mirasçıları hayatta ise o mallar geriye iade edilmelidir. Ama hak sahipleri yoksa böyle bir maldan kurtulmak gerekir. Böyle bir malın sarfından bir sevap beklenmez. Fakir fukaraya verilebilir. Mümkün mertebe dinî müesseselere verilmemelidir. Çünkü hadîs-i şerifte “Allah Teâlâ temizdir, temiz olanı sever.”^[1] buyuruluyor. Haram maldan dolayı tövbe edilecekse evvel emirde o haram maldan kurtulmak ve sonrasında tövbe ve istiğfar etmek gerekir.

Aslında haram olan bir parayla dinî bir müessese örneğin bir cami yaptırılması doğru olmaz. Fakat haram parayla cami bina edilmişse böyle bir camide namaz kılmak geçersiz ve caiz olmaz denilemez. Zira namazın sahih olmasının şartları vardır. Bunlara namazın sahih olma şartları diyoruz. Bu şartlar bulunduğu zaman kılınan namaz sahih ve geçerli olur. Bu şartlara baktığımız zaman namazın sahih olması için belirlenen şartların içinde caminin helal parayla bina edilme şartı yoktur.

Gayrimeşru davranışlara sahip olan kişinin yaptığı gayrimeşru işleri namaz kılıyor diye gayrimeşru olmaktan çıkmaz. Onlar yine gayrimeşrudur ve kazanan kişi de günahkârdır. Mesela bir kişi haram yoldan mala sahip olsa, buna rağmen hacca gitse haccı geçerli olur ama hacca gitmiş olması onun günahlarını meşrulaştırmaz. Bir diğer örnek ise bir kişi hem içki içiyor hem de namaz kılıyor. Bu şahsa “Sen içki içiyorsun hem de namaz kılıyorsun, böylece namazınla içki içmeyi meşrulaştırıyorsun.” denilemez. Çünkü içki içmenin günahı ayrı; namazın sevabı ayrıdır.^[2] Ancak yukarıda da ifade edildiği gibi, haram yoldan kazanılan bir parayla bir hayır kurumu inşa edilecekse önce köprü, yol, çeşme gibi diğer hayır yolları tercih edilmelidir.

Yusuf el-Kardâvî (rhm.) şöyle diyor: Bazı âlimlere göre gasp edilmiş bir arsa üstüne yapılmış olan camide kılınan namaz sahih olmaz ve batıldır. Böyle bir mescitte namaz kılan birisi gasp edilmemiş bir arazide inşa edilmiş başka mekânda o namazını iade etmelidir. Hanbeli mezhebinin meşhur olan görüşü budur. Diğer mezheplere göre (Hanefi, Maliki ve Şafii) böyle bir mescitte kılınan namaz batıl olmaz; günahla birlikte caiz olur.

^[1] Tirmizî, Sünen, H. No: 2299.

^[2] Halil Gönenç, Günümüz Meselelerine Fetvalar.