Kur’ân-ı Kerim’de: “Allah’a verdikleri sözü pekiştirdikten sonra bozanlar, Allah’ın korunmasını emrettiği bağı koparanlar ve yeryüzünde fesat çıkaranlar var ya işte rahmetten mahrum olmak da onlar içindir, dünyanın kötü sonu da onlar içindir.” buyurulmuştur.[1] İmam-ı Taberî, “bağları koparmaktan maksat akrabalık hukukunu gözetmemek ve onlara haksızlık etmek; bağları yaşatmak ise akrabalar için farz kılınan sorumlulukları yerine getirmek ve onlara şefkat ve merhametle davranmaktır.” demiştir.[2]
Sıla-i rahim hadislerde de geniş bir şekilde yer almış ve kişiyi cennete götürecek amellerden sayılmıştır.[3] Akrabalık bağlarını koruyanların İlahî rahmetten nasibini alacakları bu bağları koparanların ise rahmetten mahrum kalacakları belirtilmiştir.[4] Akrabayı gözetmek için ona verilen sadakanın en faziletli sadaka olduğu, ayrıca sıla-i rahim konusunda karşılık beklenmemesi ve ilişkilerini kesenlerle akrabalık bağlarının sürdürülmesi gerektiği özellikle belirtilmiştir.[5] Resûlullah (s.a.v) Mümtehine suresi 8. ayetine işaret ederek Müslüman olamayan akrabanın da sıla-i rahim kapsamında olduğunu ifade etmiştir.[6]
Bu açıklamadan anlaşıldığına göre hiçbir ayırım yapmadan derecesine göre akrabalarla ilgilenmek bir vecibedir. Yakında iseler sık sık ziyaret edilmeli hâl hatırları sorulmalı varsa ihtiyaçları imkân ölçüsünde giderilmeye çalışılmalıdır. Sevinçlerine ortak olmalı üzüntülü hâllerinde teselli ve taziyede bulunmalıdır. Uzakta iseler zaman zaman ziyaretlerine gidilmeli mesaj telefon gibi imkânlarla irtibat ve ilişkiler devam ettirilmelidir.
Sıla-i rahim öncelikle akrabaları ilgilendiriyor olsa da komşu, arkadaş, meslektaş, din kardeşi gibi geniş bir alanı kapsayan tanıdıklara karşı da dinî bir vazifedir. Bunlarla ilgiyi koparmak ve onlara kötü davranmak doğru değildir. Karşı taraf ne kadar kötü davranırsa davransın onlara iyi davranmak Peygamberimiz’in tavsiyesidir. Kendisi iyi davrandığı hâlde akrabalarından aynı karşılığı göremeyen kimseye Peygamberimiz ”Sen böyle davrandıkça Allah’ın yardımı seninle beraberdir.” buyurmuştur.[7]
Dolayısıyla kendisinden bir kötülük ve zarar görme durumuna karşı ihtiyatlı ve mesafeli olmakla birlikte nedeni her ne olursa olsun bir Müslüman’ın sıla-i rahimi kesmesi, akrabalık ilişkilerini koparması, yakınlarıyla küs olması asla doğru değildir. Haramdır.
[1] Ra’d suresi, 13:25
[2] Câmiʿu’l-beyân, I, 221
[3] Buhârî, Zekât, 1
[4] Buhârî, Edeb, 13
[5] Buhârî, Edeb, 15; Ebû Dâvûd, “Zekât”, 45
[6] Buhârî, Edeb, 789
[7] Müslim, Birr, 22
