Avrupa meclisinin yeni üyeleri 9 Haziran’da düzenlenecek Avrupa Parlementosu (AP) seçimleri ile yenilenecek. Almanya’da 16 yaşını dolduran Alman vatandaşları ile Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşları Avrupa Parlamentosu seçimlerinde oy kullanabilecek. AP seçimleri ile ilgili bilmeniz gerekenleri Camia okurları için derledik.
Manşet Avrupa’daki Yükselen Tehdit: Aşırı Sağ Avrupa seçimleri nedir?
Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi milletvekilleri Avrupa seçimlerinde seçilirler. Bu seçimler her beş yılda bir gerçekleşir. Seçimler 27 AB üye ülkesinin tamamında belirli bir süre içerisinde eş zamanlı olarak yapılır. Her ülke seçimi kendi ulusal düzenlemelerine göre gerçekleştirir. 2024 Avrupa seçimleri Avrupa genelinde 6-9 Haziran 2024 tarihleri arasında, Almanya’da ise 9 Haziran Pazar günü.
Avrupa Parlamentosu nedir ve görevleri nelerdir?
Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği’nin yedi kurumundan ve yasama organlarından biridir. Avrupa Parlamentosu AB’de doğrudan seçilen tek kurum olduğu ve üye ülkelerin yaklaşık 450 milyon vatandaşının çıkarlarını temsil ettiği için seçimler büyük önem taşır. AP çıkardığı yasalarla günlük hayatımızı etkileyen konularda karar verir. Avrupa Parlamentosu üye devletlerin nüfusuyla orantılı olarak seçilen 705 üyeden oluşur. Avrupa Parlamentosu AB politikasının şekillendirilmesinde ve Avrupa değerleri ve standartlarına uyumun izlenmesinde önemli bir rol oynar. Parlamentonun en önemli görevleri şunlardır:
Yasa koyma: Federal yasalar olduğu gibi, AB genelinde geçerli olan yasalar da vardır. Bunların da taslak olarak hazırlanmaları ve kabul edilmeleri gerekmektedir. Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu ve Konsey tarafından onaylanması gereken bir yasa tasarısı sunar.
Demokratik kontrol hakları: Komisyon ve Konsey, ne yaptıklarına dair Parlamentoya düzenli olarak rapor vermek zorundadır. Parlamento, Komisyonun çalışmalarından memnun değilse veya endişeleri varsa, güvensizliğini ifade edebilir ve hatta Komisyonu istifaya zorlayabilir.
Bütçe hukuku: Parlamento ne kadar paranın ne için kullanılacağını belirler. Avrupa Parlamentosunun Konsey ile birlikte Avrupa Komisyonunun bütçe taslağını onaylaması ya da değişikliklere karar vermesi gerekmektedir.
Avrupa Parlamentosu’nun yetkileri nelerdir?
Avrupa Parlamentosu geniş kapsamlı yetkilere sahiptir. Yasaları kabul edebilir, değiştirebilir ve reddedebilir ve onaylayabileceği veya reddedebileceği AB bütçesi üzerinde etkisi vardır. Ayrıca Avrupa Komisyonu ve diğer AB kurumlarının çalışmalarını izler ve araştırma komiteleri kurabilir. Ayrıca AB tarafından imzalanan uluslararası anlaşmaları da onaylamak zorundadır. Bu yetkiler Parlamento’nun AB politikasının yönünü önemli ölçüde etkilemesine ve vatandaşların çıkarlarının korunmasını sağlamasına olanak tanır.
Seçimlerde bu kez önemli olan nedir?
İklimin korunması ve sürdürülebilirlik 2024 Avrupa seçimlerinde ön planda yer alıyor. Ekonomi ve dijitalleşmede ise, ekonomik iyileşme, rekabet gücü ve dijital altyapıya odaklanan kilit konular. Sosyal adalet, göç ve güvenliğin yanı sıra demokrasi ve hukukun üstünlüğünün güçlendirilmesi de önemli öncelikler olacak.
Müslümanlar açısından hangi konular ön planda?
2024 Avrupa seçimleri İslamofobi, başörtüsü yasakları ve helal kesim gibi konulara da odaklanacak. Avrupa Parlamentosu, dinî özgürlüklerin korunmasını ve tüm vatandaşlara eşit muamele edilmesini sağlamak amacıyla ayrımcılık ve İslamofobi ile mücadeleye yönelik tedbirleri değerlendiriyor. Başörtüsü yasağı ve helal kesimle ilgili tartışmalar bireysel özgürlüklerin yanı sıra hayvan refahı ve kültürel duyarlılıkla da ilgili ve AP bu çıkarlar arasında bir denge bulmaya ve dinî azınlıkların haklarına saygı gösterilmesini sağlamaya çalışan bir kurum.
Küçük bir partiye oy verirsem acaba oyum kaybolur mu?
Avrupa Parlamentosu seçimleri için Federal Meclis seçimlerinde olduğu gibi bir seçim barajı yoktur. Bu, her oyun önemli olduğu ve küçük partilerin de Avrupa Parlamentosu’na girme şansının gerçekçi olduğu anlamına gelir. Bu da daha fazla çeşitliliği teşvik ediyor ve demokratik tartışmayı zenginleştiren daha geniş bir görüş ve çıkar yelpazesini temsil ediyor.
Avrupa seçimlerinde kimler oy kullanabilir?
AP seçimlerinde Birlik üyesi 27 ülkenin vatandaşları oy kullanabiliyor. Belçika, Avusturya ve Malta’da oy kullanma yaşı 16, Yunanistan’da ise 17. Bu yıl ilk kez Almanya’da da seçmen yaşı 16’ya çekildi. Böylece AB’nin en kalabalık ülkesinde seçmen sayısı 61 milyondan 65 milyona çıktı.
Almanya hem Alman vatandaşları hem de Almanya’da ikamet eden diğer AB ülkelerinin vatandaşları oy kullanabilir. Bunun ön koşulu, en az üç aydır Almanya’da yaşıyor olmaları ve seçmen kütüğüne kayıtlı olmalarıdır. Bu kayıt, kriterlerin karşılanması hâlinde otomatik olarak gerçekleşir. Bu kurallar din ayrımı gözetmeksizin geçerlidir. Dolayısıyla Müslüman vatandaşlar oylarını kullanarak AB’nin siyasi karar alma süreçlerine kendi çıkar ve kaygılarını taşıyabilir ve Avrupa’nın geleceğinin şekillenmesine yardımcı olabilirler.
AP’de kaç grup bulunuyor? Hangi parti çoğunlukta?
Kampanya dönemi her ülkede ulusal partiler arasında bir yarış halinde geçiyor, ancak bir kez seçildiklerinde vekiller AP içinde uluslarüstü birliklere dahil oluyorlar. Avrupa Parlamentosu seçimlerinde 7 siyasi grup bulunuyor. Halihazırda 705 koltuktan 176’sının sahibi olan merkez sağdaki Avrupa Halk Partisi (EPP) en büyük grup. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de EPP üyesi. Merkez sol çizgideki Sosyalistler ve Sosyal Demokratlar (S&D) 139 sandalye ile ikinci sırada. Liberal eğilimli Renew Europe 102, Yeşiller ise 72 vekille temsil ediliyor. Aşırı sağ partiler ise Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi (ID) olarak iki gruba bölünmüş durumda.
Anketler ne diyor?
Haziran seçimlerinde aşırı sağ partilerin oylarını artırmalarına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak çoğunluğu ele geçirmekten uzaklar. ECR’nin halihazırda 69 vekili var. ID ise kısa süre önce küçülmek zorunda kaldı. Almanya için Alternatif (AfD) partisinin önde gelen isimlerinden Maximilian Krah, bazı Nazi subaylarının suçsuz olduğu yönünde açıklama yapınca parti ID grubundan kovuldu. AfD dışlanınca grubun geriye 49 sandalyesi kaldı. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni AP içinde sağ partileri tek çatı altında birleştirmeyi umduğunu söylemişti, ancak başta Rusya olmak üzere birçok konuda anlaşmazlıkları bulunuyor. Öte yandan yüksek enflasyon ve savaşların etkisiyle Liberaller ve Yeşillerin oy kaybetmesi; EEP ve S&D’nin ise ilk iki sıradaki konumlarını korumaları bekleniyor.
Hangi ülke kaç vekil çıkaracak?
AP içinde kaç vekille temsil edilecekleri ülkelerin nüfuslarına göre değişiyor. Malta, Lüksemburg ve Kıbrıs 6’şar vekille AP içinde en az sayıda kişiyle temsil edilen ülkeler. En fazla sandalye sayısına ise 96 ile Almanya sahip. 2019’daki seçimlerde 751 sandalyeli bir parlamento kuruldu. Ancak geçen sürede Brexit gerçekleşti ve İngiltere Avrupa Birliği’nden ayrıldı. İngiliz vekillerin meclisten çıkmasıyla koltuk sayısı 705’e düşerken 9 Haziran’da kurulacak meclis 15 artışla 720 kişiden oluşacak.
Nasıl oy kullanacaksınız?
Seçim için oy pusulaları kullanılır. Oy kullanma hakkına sahip her kişinin bir oyu vardır. Birden fazla çarpı işareti koyarsanız oy pusulanız geçersiz sayılır. Seçmenler seçim günü sabah 8.00 ile akşam 18.00 saatleri arasında oylarını kullanabilirler. Oyunuzu kullanırken yanınızda seçmen kartınızı ve kimlik belgenizi veya pasaportunuzu – ya da Avrupa Birliği vatandaşıysanız kimlik belgenizi veya pasaportunuzu – getirmelisiniz. Posta ile oy verme ise seçim merkezinde oy kullanmak yerine, önceden posta yoluyla oy kullanmak mümkündür. Posta yoluyla oy kullanmak isteyenlerin bunun için başvuruda bulunması gerekmektedir.
Seçime nasıl itiraz edilir?
Oy kullanma hakkına sahip her kişi, seçimin hazırlanmasında veya gerçekleştirilmesinde hatalar olduğu kanaatindeyse, seçim gününden itibaren iki ay içinde seçimin geçerliliğine itiraz etme olanağına sahiptir. Federal Meclis, itirazları seçim incelemesinin bir parçası olarak karara bağlar. Bir itirazın reddedilmesi halinde, Federal Anayasa Mahkemesinin nihai kararı vereceği bir itiraz mümkündür.
Oy kullanmak zorunda mıyım?
Oy kullanmak zorunlu değildir, ancak seçimlere katılmak önemli bir demokratik haktır. Oyunuzla Avrupa Parlamentosu’nun yapısını ve çalışmalarını etkileyebilirsiniz. Avrupa Parlamentosu seçimleri, Avrupa’nın siyasi geleceğinin şekillendirilmesinde aktif bir rol oynamak için bir fırsattır. Avrupa seçimlerinde oy kullanmanın önemli olmasının çeşitli nedenleri vardır. Oyunuz, Avrupa Parlamentosu’nda sizi kimin temsil edeceğini ve hangi siyasi kararların alınacağını belirlemeye yardımcı olur. Seçime katılımın yüksek olması demokrasiyi güçlendirir ve vatandaşların AB’ye olan ilgisini ve bağlılığını gösterir. Seçilen milletvekilleri iklimin korunması, ekonomi ve göç gibi hepimizin hayatını etkileyen birçok önemli konuyu etkiler.
