2024’ün Kazananı Aşırı Sağ Oldu
2024 yılını geride bıraktığımız bu günlerde geçen yıla dair derlemeler yorumlar görürüz. 2024’ün en akılda kalıcı yanlarından biri dünya çapında bir “seçim yılı” olması idi. 2024’te dünya nüfusun neredeyse yarısı, demokrasi- yarı demokrasi ile yönetilen ve seçimlerin bulunduğu ülkelerde sandık başına gitti.
Seçmen sayısının en fazla olduğu dünyanın en kalabalık ülkesi Hindistan’da 19 Nisan-1 Haziran’daki genel seçimler kapsamında 1 milyara yakın seçmenin yaklaşık 650 milyonu oy kullandı. 2024’ün en dikkat çeken seçimi şüphesiz Donald Trump’ın zaferi ile sonuçlanan Amerika Birleşik Devletleri seçimleri oldu.
Avrupa’da ise Haziran ayında Avrupa Parlamentosu (AP) seçimleriyle 27 ülkede 400 milyondan fazla kişinin temsilcileri seçildi. AP seçim sonuçları sağa ve aşırı sağa kayan Avrupa seçmenin aynası oldu.
AP seçimlerinin yanı sıra Avrupa’da birçok ülkede ulusal seçimlerde de sağ ve aşırı sağ kazandı. Avusturya’da aşırı sağ FPÖ Eylül ayında yapılan parlamento seçimlerinde birinci gelirken, ülkede İkinci Dünya Savaşı’nın sonundan bu yana aşırı sağın en iyi sonucu elde ettiği seçimler oldu.
Belçika’da Haziran ayında yapılan parlamento seçimlerinde muhafazakar Flaman partisi N-VA birinci olurken onu aşırı sağcı Flaman partisi Vlaams Belang takip etti.
Fransa’da Rassemblement National (RN) listesi yüzde 31’in üzerinde oy alarak Avrupa Parlamentosu seçimlerini kazandı. Aşırı sağcı parti ülkedeki seçimlerde ise ilk turda yüzde 29’un üzerinde oy alarak birinci oldu. Ancak Cumhuriyetçi Cephe, üçüncü sıradaki birçok adayın çekilmesi sayesinde RN’nin ikinci turda iktidarı almasını engelledi.
Portekiz parlamentosu da sağa kaymış durumda. Danimarka, İspanya, Litvanya, Malta, Romanya, Slovenya ve Slovakya’da iktidarda ‘sol’ partiler var. Ancak onlar için de şartlar değişken durumda. Romanya’daki seçimlerde aşırı sağ büyük bir atılım yaptı ancak, Rus müdahalesi şüphesiyle Anayasa Mahkemesi onları durdurdu.
Hollanda’da 2023 Kasım’ında yapılan seçimleri de aşırı sağ zaferiyle sonuçlandığını da hatırlatalım.
Almanya’nın iki eyaletinde yapılan seçimlerde aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) Partisi rekor düzeyde oy aldı. AfD, Thüringen eyaletindeki seçimlerde birinci, Saksonya’da ikinci parti oldu. Siyaset bilimciler aşırı sağın yükselme eğiminin 20 yıldır var olan bir durum olduğunu, diğer pek çok etkenin yanı sıra insanların yöneticilerden memnuniyetsizliğiyle aşırı sağa yöneldikleri görüşünde. 2024 yılında Avrupa ülkeleri siyasette açıkça sağa doğru bir dönüş yaptı. Şimdi gözler, Şubat ayı sonunda erken seçimlerin yapılacağı Almanya’da. Aşırı sağın eyaletlerdeki yükselişi genel seçimlere nasıl yansıyacak, 2025’e aşırı sağ zaferle mi girecek göreceğiz.