AB’nin Temel Haklar Kurumu’ndan Geri Gönderme Merkezleri Uyarısı!

Avrupa Birliği (AB) Temel Haklar Kurumu (FRA) AB’nin, sığınma talebi reddedilen kişiler için üçüncü ülkelerde kurmayı planladığı “geri gönderme merkezleri”nin temel haklara riayet edilmesi için önemli düzenlemeler yapılması gerektiği konusunda uyarıda bulundu.

FRA tarafından AB’nin sığınma talebi reddedilen kişiler için üçüncü ülkelerde kurulacak “geri gönderme merkezleri” kurma planıyla ilgili yazılı açıklama yapıldı. “Planlanan geri dönüş merkezleri temel haklardan muaf bölgeler olamaz” başlıklı açıklamada, merkezlerin kurulmasından önce AB yasalarına göre ele alınması gereken güvenlik önlemleri olduğuna işaret edildi.

“Üye Ülkeler Hak İhallerinden Sorumlu Tutulacak”

Açıklamada, “Bu merkezler, üçüncü ülkelerde bulunsalar dahi AB yasalarında belirtilen temel hak güvencelerine uymak zorundadır. Üye ülkeler ve/veya Frontex, merkezlerde ve herhangi bir transfer sırasında hak ihlallerinden sorumlu olacaktır.” ifadesi kullanıldı.

Geri dönüş merkezlerinin oluşturulmasının “yalnızca açık ve sağlam güvencelerle birlikte olursa” AB yasalarıyla uyumlu olacağının vurgulandığı açıklamada, gerekli koşullar şöyle sıralandı:

“Her geri dönen kişinin sığınma başvurusunun reddi, bireysel bir değerlendirmenin sonucunda verilen açık ve yasal bir karara dayanmalıdır. Geri dönüşler, keyfi gözaltı veya transfer, ciddi zarara yol açacak, insanlık dışı veya aşağılayıcı muameleleri yasaklayan AB kurallarına uyumlu olmalıdır. Yaşlılar, engelliler ve çocuklar gibi savunmasız durumdaki kişiler bu merkezlere gönderilmemelidir. AB ve/veya üye ülke, bir merkeze ev sahipliği yapan herhangi bir üçüncü ülkeyle yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma sağlamalıdır. Anlaşma, AB yasaları kapsamında yer alan haklara saygı göstermeli; merkeze ve merkezden menşe ülkeye transfer düzenlemelerini açıklığa kavuşturmalıdır. Anlaşmayı sonuçlandırmadan önce olası temel hak risklerinin ve hafifletme önlemlerinin bir etki değerlendirmesi yapılmalıdır. Üye ülkeler merkezin maliyetlerini karşılamak için AB fonlarını kullanırsa, AB fonları kapsamındaki belirli temel hak güvenceleri de geçerli olacaktır. Temel hak ihlallerinin risklerini azaltmak için, anlaşma etkili ve bağımsız insan hakları izleme mekanizmaları için hükümler de içermelidir.”

“Geri Gönderme Merkezlerinde AB Yasalarına Uyulmalı”

Açıklamada, FRA Direktörü Sirpa Rautio’nun, “AB ve üye ülkeler göçü yönetmek için çözümler bulmaya çalışırken, insanların hayatlarını ve haklarını koruma yükümlülüklerini unutmamalıdırlar. Planlanan geri dönüş merkezleri haklardan muaf bölgeler haline gelemez. Bunlar yalnızca sağlam ve etkili temel haklar güvenceleri içerdikleri takdirde AB yasalarına uyacaktır.” değerlendirmesine yer verildi. (aa,c)