Avrupa’da Müslüman Mezarlığı: Defin Tercihi Memleketten Avrupa’ya Kaydı

Avrupa’da Müslüman mezarlığı ve defin işlemleri noktasında Müslümanlar ciddi zorluklarla karşı karşıya kalabiliyor. Birçok ülkede resmî Müslüman mezarlığı bulunmuyor. Sadece belediyeler tarafından tahsis edilen sınırlı alanlar mevcut. Örnek olarak Almanya’da mezarlıkların süresi genellikle 30 yıl ile sınırlı, bu süre sonunda mezarlar yeniden satın alınmazsa kaldırılabiliyor. UKBA Cenaze Yardımlaşma Derneği Başkan Yardımcısı Emrullah Yayla, bu ve benzeri sorunları detaylı bir şekilde Camia Haber’e açıkladı.

“Yaşanılan Ülkeye Defnedilme Eğilimi Artıyor”

Emrullah Yayla, Avrupa’da özellikle genç kuşak Müslümanlar arasında, vefat sonrası memleketlerine değil, yaşadıkları ülkeye defnedilme eğiliminin arttığını belirtti. Yayla, “Birinci nesil genellikle doğup büyüdüğü ülkelerine defnedilmek istiyor. Ancak ikinci ve üçüncü kuşak gençlerimiz artık burayı tercih ediyor. Özellikle eşleri yabancı olan gençlerimiz Türkiye’ye gitmek yerine burada defnedilmeyi istiyorlar” dedi.

“Bekleme Süreleri Çok Fazla Olabiliyor”

Tatil günlerinde, örneğin Perşembe günü resmi tatil olduğunda bazı belediyeler “köprü günü” uygulaması yapıyor, yani cuma da kapalı oluyor. Pazar günü de kapalı olunca bekleme süresi 4 güne kadar uzayabiliyor. Bekleme süreleri bazı eyaletlerde 1 hafta, hatta 10 güne, bazı yerlerde ise 14 güne kadar çıkabiliyor. Misal olarak Hamburg’da vefat eden bir kişinin resmi belgelerini düzenlemek yalnızca e-posta yoluyla mümkün, bizzat gidip işlem yapılamıyor. Bu uzun bekleme süreleri ailelerde psikolojik travmalara yol açıyor ve özellikle birinci nesil Müslümanlar arasında, kendi memleketlerinde defnedilme isteğini artırıyor.

ALMANYA | 19 Ekim 2025 Essen’de Müslüman Mezarlığına Çirkin Saldırı

“Müslüman Mezarlığı Yok, Müslümanlara Özel Alan Var”

Bu artışın yanında, Avrupa’daki Müslüman mezarlık yapısının ciddi sınırlamalar içerdiğine dikkat çeken Yayla, Almanya’daki durumun özellikle karmaşık olduğunu vurguladı: “Burada resmi anlamda bir Müslüman mezarlığı yok. Sadece belediyelerin mezarlıkları içinde Müslümanlara tahsis edilmiş alanlar bulunuyor. Yani ‘Müslüman mezarlığı’ diye bağımsız, resmî bir alan söz konusu değil.” Yayla, mevcut mezar alanlarının şu anda yeterli göründüğünü ancak gelecekte bunun değişeceğini söyledi.

“En Büyük Problem Mezarların Kalıcılığı”

Almanya’da eyalet bazlı farklı uygulamalar olduğuna işaret eden Yayla, bazı bölgelerde ciddi sıkıntılar yaşandığını aktardı: “Şu an için mezarlık kapasiteleri genel olarak yeterli. Ancak bazı şehirlerde yetersizlik yaşanıyor. Mesela Nürnberg’de yakılmak üzere olan kimsesiz bir cenazeyi alıp defin yapmıştık. Daha sonra oradaki mezarlık yetersiz olduğu için başka alana taşınması gündeme geldi. Almanya çok göç alan bir ülke. Balkan kökenliler, Afrikalılar ve Türkler artık ülkelerine dönmeden burada defin istiyorlar. Fakat en büyük problem mezarların kalıcılığı ve yüksek fiyatlar.”

Avrupa’da Müslüman Mezarlığı Sorunu: “Mezarlar Tamamen Yok Olabiliyor”

Yayla, Almanya’daki defin sisteminin mezarların uzun süreli kalmasına izin vermediğini belirterek dikkat çekici bir tablo çizdi: “Bazı eyaletlerde satın alma imkanı bile yok. Berlin ve Bremen’de sadece kiralama var. Ruhr bölgesinde 25 veya 30 yıllık iki sistem mevcut. En fazla 30 yıl satın alabiliyorsunuz. 10, 15 ya da 20 yıllık kiralamalar da var. 30 yıl sonunda belediye mezarı yeniden satın almanızı istiyor. Aksi takdirde mezarlık kaldırılıyor. Bu, o kişiye ait mezarın tamamen yok olması demek. Korkunç olan da burası.”

“Masrafları 3 Bin Euro’ya Biz Karşılıyoruz”

UKBA Cenaze Derneği’nin, üyelerinin Avrupa’daki defin masraflarını 3 bin Euro’ya kadar kısmını karşıladığını belirten Yayla, mezarlık fiyatlarındaki artışın aileleri zor durumda bıraktığını ifade etti: “Biz dernek olarak defin süresi boyunca masrafların 3 bin Euro’ya kadar olan kısmını karşılıyoruz. Ancak şöyle de bir sorun var ki belli bir süre mezarlığın yeniden aileler tarafından satın alınması gerekiyor. Bir noktadan sonra ise o mezar artık yok oluyor.”

“Kopenhag Belediyesi Müslümanlara 50 Dönümlük Alan Tahsis Etti”

Yayla, Avrupa’da Müslüman mezarlığı noktasında defin işlemlerinin yalnızca Almanya’da değil, diğer ülkelerde de farklı şekillerde yürütüldüğünü belirterek örnekler verdi: “Danimarka’da Kopenhag Belediyesi Müslümanlara yaklaşık 50 dönümlük bir alan tahsis etmiş. Orada her milletten Müslümanların mezarları var. Mezarlığın bakımı ve işletmesi tamamen Müslüman kurumlara devredilmiş. Avusturya’da da benzer bir uygulama var. Mesela merhum Selim Nurten Bey’in mezarının bulunduğu mezarlık, belediye tarafından Müslümanlara tahsis edilmiş durumda.

ALMANYA | 20 Mart 2025 Almanya’da Yeni Müslüman Mezarlığı Açıldı

“Almanya’da Önümüzdeki 10-20 Yılda Kapasite Yetersiz Kalacak”

Almanya’nın göçmen nüfusu ve artan defin taleplerine rağmen uzun vadede mevcut alanların yeterli olmayacağını vurgulayan Yayla, “Şu an için mezarlık alanları yeterli görünse de önümüzdeki 10-20 yılda bu kapasite yeterli olmayacak. Çünkü Almanya sürekli göç alıyor” dedi.

“Bu Problemleri Çözecek Kişiler, Belediyelerdeki Müslüman Siyasilerdir”

Yayla, çözümün yerel yönetimlerde görev alan siyasiler aracılığıyla sağlanabileceğini söyledi: “Belediyeler bu konularda dernekleri muhatap almıyor. Biz bu sorunları dile getiriyoruz ama belediyelerde bu işi çözecek olanlar bizim siyasilerimiz. Belediyelerde Müslümanların bu tip problemlerini çözecek kişiler, orada görev yapan Müslüman meclis üyeleridir. Doğumumuz da, ölümümüz de siyasilerin elinde. Bu yüzden insanlarımızın belediyelerde, siyasette daha fazla görev almaları gerekiyor.”

“Belediyedelerde Daha Fazla Siyasi Temsile İhtiyacımız Var”

Son olarak Yayla, geçtiğimiz yıl Kassel’de düzenlenen bir belediye toplantısında bu konuları dile getirdiklerini, ancak yerel yönetimlerin çok katı kurallar nedeniyle çözüm üretmekte yetersiz kaldığını belirtti: “Kurallar çok katı, yönetmelikler bu konuda esneklik tanımıyor. Belediyelerde bu meseleleri çözebilmek için daha fazla siyasi temsile ihtiyacımız var. Avrupa’da Müslüman mezarlıklarıyla ilgili meselelerin çözümü tamamen siyasilerde bitiyor.”(bb)