“İnsana, ana ve babasına iyi davranmasını emrettik. Anası onu zahmete katlanarak taşıdı ve zorluk çekerek doğurdu.” (Ahkâf suresi, 46:15)
Önceki yazımızda annenin çocuk açısından özel rolünün şefkat transferi olduğunu ifade etmiştik. Bu yazımızda da aynı konuya devam edebiliriz.
Şefkat, Allah’ın anneye çocukları için lütfettiği çok değerli bir kaynak ve ayrıcalıktır. En vahşi hayvanların bile bu sevgi ve şefkatin etkisiyle yavrusunu korumak için kendini feda etmesi bu gerçekliği teyit eder.
Şefkatin makamı anneliktir, şefkat hissi onunla özdeştir, bu muhteşem özü taşıyan ve nakledebilen eşsiz varlık odur. Bu yüzden annenin hakkı ödenemez ve cennet onların ayakları altındadır (Kudâî, Müsned, s. 102).
Psikiyatr Sefa Saygılı ve Pedagog Ali Çankırılı, müşterek araştırmalarında doğumu takip eden özellikle ilk yılda çocuğun ruh sağlığının temelinin atılması sebebiyle bu dönemde çocukta anne ilgisi, sevgisi ve şefkatindeki eksikliğin ömür boyu doldurulamayacağını, hiçbir zaman yeniden kazanılamayacağını ve telafi edilemeyeceğini, bu mahrumiyetin ilerleyen yıllarda birçok ruhsal hastalığı beraberinde getireceğini tespit etmişlerdir (Annemi İstiyorum, s. 24-26, 29-31).
Anneliğin bir kadın rolü olduğu tezini savunan John Bowlby (1953) de şu tespitlerde bulunur:
“Eğer anne yoksa ya da çocuk annesinden küçük yaşta ayrılırsa –ki bu duruma anneden yoksunluk denir- çocuk büyük bir yetersiz toplumsallaşma riski ile karşı karşıya kalır. Bu durum çocuğun hayatının ilerleyen dönemlerinde toplum karşıtı olması ya da psikopatik eğilimler göstermesi gibi ciddi toplumsal ve ruhsal sıkıntılar yaşamasına neden olabilir. Bir çocuğun refahı ve ruhsal sağlığı en iyi şekilde annesiyle kuracağı yakın ve sürekli bir kişisel ilişki yoluyla güvence altına alınabilir…” (Giddens, 515-516).
Bir annenin topluma kazandıracağı en temel değer, şefkatli ellerinde yetiştirdiği ahlaklı, şefkatli çocuktur. Mısırlı şair Hafız İbrahim annelik rolünün önemini çok güzel resmeder:
Anne okuldur. Onu iyi yetiştirdiğinde, temiz bir toplum yetiştirmiş olursun.
Anne bahçedir. Suyu hayâdan verilmişse yemyeşil bitkileriyle coştukça coştuğunu temaşa edersin
Anne, başarıda / yiğitlikte şöhreti ufukları aşan büyük hocaların hocasıdır.
Başta verilen ayette ana-babaya iyi davranılması emrinim ardından annenin çocuğunu zahmete katlanarak taşıması ve zorluk çekerek doğurmasına dikkat çekilmesi (Ahkâf suresi, 46:15) üzerinde düşünülmelidir.
Doğrusunu en iyi Allah bilir.
