Türk Uyku Tıbbı Derneği (TUTD) Yönetim Kurulu Başkanı Doç. Dr. Hikmet Fırat, uykunun ertelenmemesi gerektiğini belirterek, “Özellikle gençlerin, arkadaş grubuyla buluşup ya da sabahlara kadar televizyon seyredip, ‘nasıl olsa hafta sonu uyurum’ mantığı yanlış. Uykunun telafisi yoktur.” dedi. Fırat yaptığı açıklamada, sağlıklı ve kaliteli uykunun özellikle yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele edilen süreçte çok önemli olduğunu ifade etti.
Her Yaş Grubu Uyku Günlük Uyku İhtiyacını Karşılamalı
Her yaş grubunun günlük uyku ihtiyacını karşılaması gerektiğini belirten Fırat, “Uykululuk hâli öğrencilerin başarılarını etkiliyor. Yeterli ve kaliteli uyku, çocukların derse odaklanmasını, konuyu anlamasını sağlar, soru çözme kabiliyetini artırır. Çevrimiçi eğitim öğrencilere yeterli uyku imkânı da sağladı. Sabah erkenden kalkmak zorunda kalmadan derslerine girebiliyorlar.” diye konuştu.
“Aynı saatte uyumaya özen gösterin”
Fırat, ilkokul çağındaki bir çocuğun günlük 10 saat, ortaokul, lise öğrencilerinin ise 8 saat uyumasının yeterli olacağını kaydetti. Kaliteli uykunun önemine değinen Fırat, şunları söyledi: “Her gün aynı saatte uyumaya özen gösterin. Arkadaş grubuyla buluşup ya da sabahlara kadar televizyon seyredip, ‘nasıl olsa hafta sonu uyurum’ mantığı yanlış. Uykunun telafisi yoktur. ‘Hafta için sabahlara kadar çalışayım ya da ders çalışayım izin günümde uyurum.’ diye düşünmeyin. Uykunuz geldiğinde direnmeyin. Uyku sizin günlük performansınızı etkileyecektir. O gün uykusuzsanız verim alamazsınız.”
Fırat, yatmadan önce ılık duş almanın, yoğurt, süt, muz tüketmenin uykuya geçişi kolaylaştıracağını belirtti.
Salgından Korunmak İçin Günlük Yeteri Kadar Uyumak Gerekiyor
Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ata Nevzat Yalçın da uykunun her birey için önemli olduğuna işaret etti. Salgın sürecinde daha dikkatli olunmasını isteyen Yalçın, “Salgın her yaş grubunu etkiliyor. Kişinin bağışıklık sistemini güçlendirmesi için beslenmesine dikkat etmesinin yanında yaptığı spor kadar uyku düzeni de önemli. Günlük yeteri kadar uyumak gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Uyku Bozuklukları Merkezi Sorumlu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Karadeniz, Kovid-19 salgını sırasında günlük hayatın değişmesinin insanların normal uyku düzenini bozduğunu belirtti.
Uyku Farklı Dönemlerden Oluşmakta
Karadeniz, “kaliteli uyku”yu, “kişinin, kesintisiz uyuduğu, dinlenmiş ve uykusunu almış olarak uyandığı ve gün içinde uyku ihtiyacı ve yorgunluk hissetmediği uyku” şeklinde tanımladı. Uykunun, “NREM 1, 2, 3” ve “REM uykusu” olmak üzere farklı dönemlerden oluştuğuna değinen Karadeniz, şu bilgileri verdi: “NREM 3 (derin NREM uykusu), uykunun en derin dönemi olup beden tamirinin gerçekleştiği, ertesi gün fiziksel olarak dinlenmiş olmamızı sağlayan uyku evresidir. Uykunun beden tamirindeki diğer rolü, bağışıklık sistemine olan etkisi ile ortaya konmuştur. NREM 3 uykusu aynı zamanda bağışıklık sisteminin normal çalışması için şarttır. Mikrobik bir hastalık durumunda, derin NREM uykusu sırasında, tüm immün sistem hücreleri artar. Mikroba karşı antikor oluşturulması ve aynı mikrop ile karşılaşıldığında bunun tanınması NREM 3 uykusu sayesinde olur. Bir nevi immün sistem hafızası uykuya bağımlıdır.
Derin NREM uykusunun herhangi bir nedenle azalması çocuklarda büyüme ve gelişme geriliğine yol açarken, erişkin dönemde deri altı yağ dokusunun artması yani şişmanlığa neden olur. REM uykusunun görevi ise hafıza, dikkat, öğrenme ve konsantrasyon gibi bilişsel fonksiyonlarımızın ve duygulanımımızın düzenlenmesidir. REM uykusunun az uyunması veya herhangi bir nedenle bölünmesi durumunda, ertesi günü unutkanlık, zor öğrenme, konsantrasyon bozukluğu gibi zihinsel bozukluklar ortaya çıkar. REM uykusu, duygu durumumuz üzerinde onarıcı, yani tamir görevi gören bir dönemdir.”
