Ramazan ayının yaklaşması ile birlikte zekat ve fitre kampanyaları da başladı. İnternette zekat ve fitre ile ilgili sorular da artıyor. “Zekat nedir? 2020 yılı zekât miktarı ne kadar? Zekat hesaplama nasıl yapılır? Ramazanda zekat vermenin sevabı nedir? Avrupa’da zekat kimlere verilir? Online zekat bağışı mümkün mü? Nasıl zekat verebiliriz?…” gibi birçok soru internette sıkça araştırılıyor. Camia olarak bu soruların cevaplarını sizler için derledik.
ZEKAT NEDİR?
Zekat, İslam’a göre zengin sayılan Müslümanların, üzerinden bir yıl geçmiş olup harcanmamış olan mallarından, Kur’an-ı Kerim’de belirtilen yerlere vermek üzere, genel olarak yüzde 2,5 oranında verdikleri maldır. İslam’a göre zengin olmak için, bir kimsenin, baktığı ailesi var ise baktıkları da dahil, tüm temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra elinde kalan miktarı, 80 gram altının değerinden fazla olması gerekmektedir. Bu miktardan fazla malı bulunan kimse, temel ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra bir yıl geçince zekâtını ödeyecektir.
ZEKAT HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Sıkça merak edilen konulardan biri de zekat hesaplama ile ilgili. Peki zekat neye göre hesaplanır? Zekat ödemek için illa ki altın olması gerekmemektedir. Meselâ, bir kimsenin sadece 50 gram altını olsa, ama bir yıl sonra toplam parası 80 gram altının değerinden faza ise, bu 50 gram altının da zekatını ödeyecektir. Zekat, altın, para ve para cinsinden mallar için 40’ta bir olarak, yani, yüz avroya karşılık, 2.5 avro şeklinde ödenir. www.hasene.org sitesi üzerinden zekat miktarı hesaplama ve zekat bağışı gerçekleştirilebilir.
ZEKAT İÇİN TEMEL İHTİYAÇLAR NELERDİR?
İnsanın hayatını sürdürmek için gerekli ihtiyaçlara havâic-i asliyye denilir. Bunun manası temel ihtiyaçlar demektir. Aslî, (temel) ihtiyaçlar insanın hayat ve hürriyetini korumak için muhtaç olduğu şeylerdir. Bunlar, barınma, nafaka (yiyecek, giyecek ve sağlık giderleri), ulaşım, eğitim, ev eşyası, sanat ve mesleğe ait alet ve makineler, kitaplar, güvenlik amacıyla kullanılan aletler ve elektrik, su, yakıt, aidat vb. diğer cari giderler ve bu temel ihtiyaçları karşılamak için ayrılan paradır.
Temel İhtiyçlar Şunlardır:
- Kişinin kendisinin ve geçindirmekle yükümlü bulunduğu kimselerin geçimi için harcadığı mallar: Yiyecek, içecek ve giyecek gibi.
- Mesken ya da kira için yapılan harcamalar,
- Normal değerde ev eşyası
- Eğitim ve öğrenim harcamaları,
- İlim öğrenmek için bulundurulan kitaplar,
- Ticarî veya eğitim için seyahat harcamaları. Ticarî kiralar da dahil.
- Tedavi harcamaları,
- Binek harcamaları. At, merkep, otomobil ve otomobil için harcanan benzin, mazot ve gaz.
- Çiftçinin traktörü, ziraî araç ve gereçleri, yakıt harcamaları.
- Meskenlerin ısınma harcamaları.
- Hizmetçi için yapılan harcamalar. Eğer hizmetçiye ihtiyaç yoksa ya da hizmetçi bulma imkânı yoksa o takdirde hizmetçi için belli bir paranın ayrılıp zekâttan düşürülmesi mümkün olmaz. Çünkü zekât harcanmayan maldan verilir.
ZEKAT İSLAM’IN 5 ŞARTINDAN BİRİSİDİR
Zekat, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) tarafından İslam’ın beş şartından biri olarak bildirilen ve mal ile yapılan bir ibadettir. Ayrıca, Tevbe sûresinin 103. ayetinde Peygamber Efendimize Müslümanların mallarından zekat alarak hak sahiplerine vermesi emredilmiştir: “Onların mallarından sadaka al; bununla onları (günahlardan) temizlersin, onları arıtıp yüceltirsin. Ve onlar için dua et. Çünkü senin duan onlar için sükûnettir (onları yatıştırır). Allah işitendir, bilendir.” Zâriyât sûresinin 19. ayetinde ise genel ifade ile, fakir ve yoksul insanların zengin ve varlıklı insanların mallarında hak sahibi oldukları ifade edilmektedir: “Onların Mallarında (yardım) isteyen ve (iffetinden dolayı isteyemeyip) mahrum olanlar için bir hak vardır.” Dolayısıyla, zekât ve sadaka ibadeti ile zenginler, fakir ve yoksulların haklarını vermektedir.
ZEKAT KİMLERE VERİLİR?
Zekatın kimlere verileceği Allah tarafından Kur’ân-ı Kerim’de açıklanmıştır. Tevbe sûresinin 60. ayetinde zekât alabilecek kişiler şöyle sıralanmıştır: “Sadakalar (zekâtlar) Allah’tan bir farz olarak: Fakirlere, miskinlere, zekât işinde çalışanlara, kalpleri İslâm’a ısındırılmak istenenlere, kölelere, borçlulara, Allah yollunda olanlara ve yolda kalmışlara aittir. Allah bilendir, tam hüküm ve hikmet sahibidir.” Dikkat edilirse bu ayette zekâta sadaka denilmiştir. Sadaka, bir bakıma Allah’a bağlılığı, sadakati ifade etmektedir. Sadakat, tam bağlılık demektir.
ZEKAT KİMLERE VERİLMEZ?
Zekat kişinin usûl ve furû’una verilmez. Usûl, anne-baba, nine ve delerdir. Furû’ da, eş (karı-koca), çocuklar ve torunlardır. Ayrıca, zengin olan kimselere, onların ana-baba ve çocuklarına da zekât verilmez. Müslüman olmayanlara, Peygamber efendimizin yakınlarına ve soyundan gelenlere de zekat verilmez. Ancak, Hz. Ömer (r.a.) ile bazı alimler, zimmî olan gayr-ı müslim fakirlere de zekât verilebileceğini söylemişlerdir.
AVRUPA’DA RAMAZAN AYINDA ZEKAT VERMEK
Açıklandığı üzere, zekatın toplama ve dağıtımında boşluk oluşturmamak için Müslümanlar zekatlarını bir organizasyon çerçevesinde ödeme gayreti içine girmeli, mutlaka zekat kurumlarını kurmalıdırlar. Zekat İslam’ın diğer sosyal güvenlik tedbirlerinin motoru niteliğindedir. Dolayısı ile zekâttan beklenen fonksiyonların elde edilebilmesi için onun kurumlaştırılması ve eksiksiz bir organizasyonla amacına uygun olarak dağıtılmasıdır. Zira bu mali ibadet işlevini ancak o zaman tam manasıyla yerine getirebilir. İslam âlimleri bu konunun üzerinde ısrarla durmaktadırlar.
ONLİNE ZEKAT BAĞIŞI
Zekat Allah’ın isminin yüceltilmesi, toplumsal birlik ve dirliğin sağlanması içindir. Onun için de Kur’ân’ın ruhuna uygun, amaca matuf olarak zekat verilmesi gerekir. Zekat ve fitre yalnızca fakirlerin hakkı olmayıp, zekata hak kazanan başka gruplar da vardır. Onun için de zekatın itina ile toplanıp, adaletle dağıtımının yapılması gerekir. İslam Toplumu Millî Görüş (IGMG) teşkilatlarının Zekât Fonu bu amaçla oluşturulmuş ve faaliyet göstermekte olan güzel bir örnektir. IGMG bu alanda, Hasene Uluslararası Yardım Derneği ve Fudul Sosyal Hizmetler Kuruluşu ile koordine ve işbirliği yapmaktadır.
Almanya merkezli Hasene derneği, her yıl dünyanın birçok noktasında ihtiyaç sahiplerine yardım ulaştırıyor.
2020 RAMAZAN AYINDA ZEKAT MİKTARI NEDİR?
Ramazan ayı zekatı diye bir zekat yoktur. Ancak, Müslümanların zekatlarını Ramazan ayında vermeleri bir gelenek olmuştur. Böylece hem zekat verecekleri zaman kolaylaşmış hem de Ramazan ayı gibi bereket ve rahmet ayında zekat vererek, Ramazan ayının bereketini ummaktadırlar. Zekat, Ramazan ayı dışında da farzdır. Meselâ: Bir Müslüman, Ramazan ayından iki ay sonra, zekât vermekle mükellef olsa, Ramazan ayını beklemeden zekâtını vermek zorundadır. Yoksa, zekatı 10 ay geciktirmiş olur. Zekatı geciktirmek ise doğru olmaz. Bununla birlikte, zekatın her ramazan ayında ödenmesini temin etmek için, ramazan ayı sonrasında ödenecek olan zekatların Ramazan ayında ödenmesi mümkündür. Bu şekilde, ödemeler ramazan ayına getirilmiş olur. Zekat hesaplama için online olarak Hasene’nin sitesi ziyaret edilebilir.
FİTRE NEDİR?
Ancak Ramazan ayı için özel bir mâlî ibadet de vardır. Bunun adı da fitredir. Fitreye sadaka-ı fıtr da denilir. Manası, fıtrat, yaratılmış olma, var olma, yani dünyaya gelme sadakası demektir. Ramazan ayı sonunda, İslam’a göre zengin sayılan Müslümanların, Bayram namazından önce ödemekle mükellef bulundukları vâcib bir sadakadır. Büyük küçük, bütün aile fertleri için fitre ödenir. Bayram namazından önce bu dünyaya doğan herkes için ödenir.
FİTRE KİMLERE VERİLİR?
Fitre zekâtı (yaratılmış olma) da denilir. Resûlullah (s.a.v.) fitre zekâtını bir ölçek hurma, bir ölçek arpa olmak üzere köle, hür, erkek ve kadınlara küçük ve büyüklere farz kılmış ve bayram namazından önce verilmesini emretmiştir.
Fitre bugün daha kolay ödeme olsun diye, bir fakirin bir günlük yiyeceğine denk gelecek şekilde para olarak ödenmektedir. Fitre verme zorunluluğu için İslam’a göre zengin olma şartı vardır. Ancak, zekâtta olduğu gibi bir yıl şartı yoktur. Fitre de, zekatın verileceği yerlere verilir.
Hasene’nin başlattığı “Zekat ve Fitrenle Bir Kelebek de Sen Uçur” kampanyası ile zekat ve fitrenin ihtiyaç sahiplerine ulaştırılması mümkün. Siz de zekat ve fitrenizi online olarak vermek, ödeyeceğiniz zekat miktarını hesaplamak için Hasenin internet sitesi https://www.hasene.org/zekat-fitre-kampanyasi/adresinden ulaştırabilirsiniz.
