Tütün ürünleri, akciğer kanseri başta olmak üzere kanserler, kalp damar hastalıkları, KOAH gibi birçok önlenebilir hastalık ve erken ölüm sebepleri arasında ilk sırada yer alıyor. Bunlar sadece kullanan kişinin değil, etrafındakilerin de sağlığına zarar veriyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, dünyada her yıl 8 milyondan fazla kişi tütün ürünü kullanımına bağlı sebeplerle hayatını kaybediyor. Bu ölümlerin 1,2 milyonu tütün ürünlerinin dumanına maruz kalınması sonucu gerçekleşiyor. DSÖ’nün tahminlerine göre, dünyadaki çocukların yaklaşık yarısı tütün dumanına maruz kalıyor ve her yıl 65 bin çocuk pasif içiciliğin yol açtığı solunum yolu enfeksiyonları sebebiyle 5 yaşından önce hayatını kaybediyor.
Pasif içiciliğin neden olduğu sağlık sorunlarının ve ölümlerin önlenmesinde, kamuya açık kapalı alanların yanı sıra özel konut ve arabalarda da tütün ürünlerinin kullanılmaması önem taşıyor.
TÜTÜN ÜRÜNLERİNİN TÜMÜ SAĞLIĞI TEHDİT EDİYOR
Tütün endüstrisi tarafından tütün bağımlılığının sürdürülmesi ve tüketimin azalmasının önlenmesi için sigara, puro ve piponun yanı sıra elektronik sigara, dumansız tütün ve nargile gibi ürünler de sunuluyor.
Tüm bu ürünler sigara gibi kanser başta olmak üzere birçok önlenebilecek kronik hastalığa, sağlığın bozulmasına ve yaşam kalitesinin kaybına sebep oluyor. Hem kişi hem de ülke ekonomisine zarar veren tütün ürünü kullanımına bağlı toplam ekonomik kaybın yıllık 1,4 trilyon dolar olduğu tahmin ediliyor.
TÜTÜN KULLANIMI KOVİD-19’UN SEYRİNİ AĞIRLAŞTIRIYOR
Tütün ürünü kullanımının bağışıklık sistemine zarar verdiği, genel olarak akciğerlerin savunma mekanizmasını bozduğu, akciğer ve üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanma riskini artırdığı biliniyor.
Bilimsel çalışmalar, tütün kullanımının Kovid-19’a yakalanma ve hastalığın ağır seyretme riskini artırdığını gösteriyor. Tütün kullananlarda Kovid-19’a bağlı zatürre ve farklı komplikasyonların oluşumu ile ölüm riski de artırıyor.
HER ORGANA ZARAR VERİYOR
Tütün kullanımı, Kovid-19 açısından bir risk faktörü olduğu gibi vücudun hemen hemen her organına zarar veriyor ve önlenebilir birçok hastalık, sakatlık ve erken ölüme neden oluyor.
Bu risklerin önlenmesi için tütün kullanımının bırakılması öneriliyor. Sigaranın bırakıldığı ilk günden itibaren akciğerler ve kalpte değişim başlıyor. Yüksek kalp atış hızı, kan dolaşımındaki karbonmonoksit seviyesi normale dönüyor, kan basıncı düşüyor ve zamanla bağışıklık sistemi güçleniyor. 2 ila 12 hafta içinde dolaşım düzeliyor, akciğer kapasitesi artıyor, öksürük ve nefes darlığı azalıyor. Ayrıca sigaranın bırakılması, çevredeki kişilerin özellikle de çocukların pasif içicilikten korunmasına katkı sağlıyor.
SİGARA BIRAKILDIKTAN SONRA CİDDİ DEĞİŞİMLER
Düzce Üniversitesi (DÜ) Tıp Fakültesi Aile Sağlığı Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Zerrin Gamsızkan, sigara bırakıldığında insan vücudunda hızlı şekilde fiziksel ve fonksiyonel düzelmelerin başladığını vurguladı. Sigaraya erken yaşta başlanmasının sağlığı ciddi oranda tehdit ettiğini anımsatan Gamsızkan, “Sigara içenlerin ‘Ben bunca sigara içtim. Bıraksam da bu saatten sonra eski sağlığım yerine gelmez ki.’ diye düşünmemesi gerekir. Sigara bırakılan süreyle vücutta oluşan düzelme ve değişiklikler oldukça umut verici.” ifadesini kullandı.
Gamsızkan, damar sistemine yapılan hasar göz önüne alındığında, sigara bırakıldıktan sonra kan basıncı ve nabzın giderek normale döneceğini, kan dolaşımının düzeleceğini aktararak, şu bilgileri paylaştı: “24 saat sonra vücut karbonmonoksitten temizlenir. 48 saat içinde mide bağırsak sisteminin fonksiyonel olarak işlevi artar, peptik ülser ve gastrit akut etkileri kaybolur. 72 saat sonra hava yollarının gevşemesi sonucu nefes alıp verme rahatlar, sekresyon miktarı artar ve hava yolları kendi kendini temizlemeye çalışır. 3 ay içinde immün sistem güçleşir ve böylece üst solunum yolları etkeni virüslere karşı daha dirençli hâle gelinir. Yaklaşık 6 ve 9 ayda akciğer fonksiyonlarında yüzde 5-10 oranında düzelme gözlenir. 1 yıl sonra kalp krizi riski yüzde 50 azalır. 3 ve 5 yıl içinde de sigaranın neden olduğu kanserlere yakalanma risklerinde yüzde 50’ye varan azalmalar görülür.”
“SİGARAYI AZALTARAK DEĞİL, BİRDEN BIRAKIN”
Zerrin Gamsızkan, sigarayı birden bırakan kişilerde daha başarılı sonuçlar alındığına işaret ederek, şunları söyledi: “Nikotin reseptörleri bir kez uyarıldıktan yaklaşık 2-4 saat sonra tekrar nikotin maddesini talep eder. Azaltarak sigara bırakmayı deneyen bir insan, iki sigara arasını uzatmak durumundadır. Bir sonraki sigara için saat sayan biri için sigara içme dürtüsü daha çok hissedilecektir ve bu durum sigara içme arzusunu artıracaktır. Gün içinde azaltılmış her sigara, içilmek için büyük beklentiyi ortaya çıkararak sigaranın o kişi için değerli ve vazgeçilmez nesne olarak algılamasına neden olacaktır. Yapılan çalışmalar da azaltarak bırakmaktan ziyade sigaranın birden bırakılmasının daha başarılı sonuçları olduğunu söylemektedir.”
