Tarih ve ona bağlı olarak kültür sahibi olması sayesinde her insan, kendinden önceki insanlığın tarihsel birikimi üzerine ayaklarını basarak hayata başlamaktadır. İnsanlar, kendilerinden önceki birikimden beslenerek edindikleri güçle daha farklı noktalara doğru yol alabilmektedirler. Hayvanların hayatında böyle bir imkân söz konusu değildir.
İnsan, söz konusu birikimden yararlanabildiği oranda iyi bir hayatı inşa etme imkânına kavuşmaktadır. Bu, insan için tarihin, kültürel birikimin ne kadar hayati öneme sahip olduğunu gösterdiği kadar, onları anlam(landırm)anın gerekliliğini de ortaya koymaktadır. Tarihi ve kültürü övmek veya yermek için değil, hasenat ve seyyiatıyla ne olduğunu anlamak için araştırmak gerekir.
Tarihi ve kültürü tanımak amacıyla çok yönlü okumalar ve araştırmalar yapmaya ihtiyaç vardır. Okunması gereken kaynaklar arasında otobiyografi ve biyografi türü eserlerin önemli bir yeri bulunmaktadır.
OTOBİYOGRAFİ YAZMAK KİBİRLİLİK İFADESİ Mİ?
Bizim geleneğimizde otobiyografi yazma pek ilgi görmemiştir. Kişinin kendinden, kendi yapıp ettiklerinden söz etmesi, bir bakıma kendini beğenmişlik olarak algılanmış; ahlaken hoş görülmemiştir. Bu açıdan öylesine bir hassasiyet vardır ki, kimi alimler kitabına kendi ismini yazmakta zorlanmışlar; “fakir-i pür taksir, aciz falan” şeklinde ifadelere yer vermişlerdir. Hatta hiç ismini yazmayanlar bile vardır. Son dönemlerde bu tür eserlerin giderek artan sayıda yayınlanıyor olması memnuniyet verici bir gelişmedir. Otobiyografi yazmanın aksine biyografi türü eserler bizim geleneğimizde bolca yazılmıştır ve yazmaya devam edilmektedir.
Toplum Önden Gidenler Anıldı: “Onlar Hayra Anahtar, Şerre Kilit Oldular” BİYOGRAFİ OKUMANIN FAYDALARI
Biyografi türü her eser, insan hayatına yolculuktur. Bu yolculuk, önce bireyin hayat hikayesine yönelik görünse de, gerçekte bireyin hayatı üzerinden onun yaşadığı toplumun, dönemin hayatına uzanmaktadır. Kişi tanıtılırken, ister istemez ilgili toplum bir çok boyutuyla ele alınıp tanıtılmaktadır. Çünkü kişiyi, içinde doğup büyüdüğü, yaşadığı, toplumdan, kültürden, çevreden soyutlayarak anlamak ve anlatmak mümkün değildir. Bu yüzden biyografik eserler okuyarak, ilgili toplum ve dönemin hemen hemen çoğu, belki bütün boyutlarına ilişkin veriler elde etmek, onlar sayesinde değerlendirmeler yapmak mümkündür. O kadar ki, birlikte yaşadığımız insanın hayat hikayesini okuyarak bile farkına varmadığımız, haberdar olmadığımız çokça meselelere muttali olma imkânı elde edebiliriz. Bireysel farklılıklara sahip olmamız sebebiyle maruz kaldığımız mahrumiyetleri biyografi okuyarak giderebiliriz. Kur’an’ın, dikkatlerimizi tarihe çekmesi, yeryüzünde dolaşıp geçmişi araştırmamızı istemesini(Âl-i İmran,3:137 ve diğerleri) bugünlerde yeniden düşünelim.
