Almanya’da başta Duisburg (DİTİB) ve Hannover (IGMG), daha sonra Hollanda ve ardından başka Avrupa ülkelerinin muhtelif camilerinden gelen ve sosyal medya ve mesajlarla yayılan açıktan okunan ezan görüntüleri koronavirüs salgınının oluşturduğu karamsar atmosferi bir anda yumuşatmayı başardı. Ezanlarla birlikte Müslümanlar için korku, kaygı, endişe ve yas atmosferine bir teselli penceresi açıldı.
Açıktan ezan videolarını gören bazı cemiyetlerin idarecileri yaşadıkları şehirlerin belediye yetkilileri ile irtibata geçerek, korona salgınından dolayı uygulanan kısıtlamaların yürürlükte olduğu ve camilerde ibadetin mümkün olmadığı süre için açıktan ezan okuma izni için başvuruda bulundular. Bazı belediyelerin yetkilileri Müslümanların bu taleplerine anlayış göstererek geçici olarak, kimilerine camilere günde bir kez, kimilerine ise haftada bir kez açıktan ezan okuma izni verdiler. Çok sayıda cami ise izin alamadı.
Berin’de açıktan ezan okuma izni bir camiden geri alındı. Peki bu konu neden bu kadar dikkat çekiyor? Aslında Avrupa’da her vakitte ve her camide ezan okunduğu göz önüne alındığında, konu ezan mı yoksa açıktan okunuşu mu? Cemaat ve cami mensuplarına özel görüşmelerde şu an açıktan okunan ezanların kendileri için ne ifade ettiği sorulduğunda, bu sıkıntılı zamanda bir de camilere gidemiyor olmanın, cuma namazlarını kılamıyor olmanın, yaklaşan Ramazan ayına manen hazırlığı her zamanki gibi camide yapamıyor olmanın oluşturduğu üzüntüye karşı küçük ve sembolik de olsa güçlü bir teselli olarak gördüklerini söylüyorlar.
Bazıları ise bu gelişmeye başka bir pencereden daha bakıyor. Şu an verilen geçici ve sınırlı izinlerin Müslümanların kamusal alanda kabulü ve Müslümanlara bu zor günlerde sahip çıkılması olarak görenler de var. Kimine göre ise açıktan okunan ezanlar ve bunun için verilen izinler, son yıllarda Müslümanlara uygulanan ayırımcılığa, dışlayıcı dile, özellikle başörtülü kadınlara ve camilere yönelik saldırılara karşı da bir teselli ve sahiplenme ifadesi. Salgın sırasında yer yer açıktan okunan ezanlara farklı anlamların yüklendiği kesin: Namaza davetin yanında ezanlar kimi Müslümanlar için teselli, kimi için motivasyon, kimi için kabul görme, kimileri ise kimliksel korku kaynağı. Kim ne anlam yüklerse yüklesin, açıktan okunan ezanlar namaza çağrının yanında her dindarın kendi dinini bir diğerinin dinî inancına saygı göstererek yaşayabileceği bir toplum idealine gidebilecek yolda bir fırsat olarak da görülmeli. Koronavirüs salgınının toplumun kutuplaşmasına mı yoksa dayanışmasına mı vesile olacağı tartışılırken, açıktan okunan ezanlar üzerinden topluma önemli yapıcı mesajların verilmesi doğru olacaktır.
