Günümüzde oldukça ön plana çıkan mide küçültme operasyonlarını bir çoğunuz mutlaka duymuşsunuzdur. Bu tür operasyonlar bilinçli ve işinin ehli doktorlar tarafından yapılmalıdır. Mide ile alakalı birçok yazı yazılabilir fakat önemli olan bizlerin bu organımızın ne kadar önemli olduğunu idrak etmektir.
Midemiz sindirim sistemine yani gastrointestinal sisteme bağlı olan kaslardan oluşan bir iç organdır. Üst kısmı yemek borusuna bağlı olup alt kısmı ince bağırsaklara geçiş sağlar. Normal bir insanın mide hacmi yaklaşık 1 ve 1,5 litre arasındadır. Fakat bilinçsiz beslenme sonucunda midenin genişlemesi mümkündür. Şimdi gelin bir yemeğin mideye kadar giden aşamalarına göz atalım.
Gündem Koronavirüs Korkusu Kilo Fazlası Olanları Mide Küçültme Ameliyatına Sevketti Sindirim ilk ağızda başlar. Aldığımız besinler burada çiğnenip küçük parçalara ayrılır. Besinler ağızda tükürük denen sıvıyla karışır. Tükürükte besinlerdeki maddeleri parçalamaya başlayan enzimler bulunur. Yutulan besin, bu aşamadan sonra yemek borusuna geçer ve aşağıya iner. Besinler mideye doğru geçerken, mide ağzındaki kaslar gevşer. Besin midenin içine girdiğinde mide ağzı kapanır. Böylece besin yemek borusuna tekrar geri dönmez. Mide duvarındaki kaslar kasılırlar. Bu kasılma çok düzenli bir şekilde dakikada 3 kez kadar tekrarlanır. Kasılmalar sonucunda mide mixer gibi besinlerin karışmasını ve parçalanmasını sağlar. Bu aşamada çok önemli bir fonksiyonu olan mide asidi devreye girer.
PEKİ, MİDE ASİDİ NEDEN ÖNEMLİDİR?
Mide asidinin size zarar verdiğini düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. İlk ve önemli görevi bakterilerin, mantarların ve diğer canlıların asit yardımıyla etkisiz hâle getirilmesidir. Bu özellik mide bağırsak sağlığı için oldukça önemlidir. Diger bir görevi ise besinlerin sindirimine yardım etmesidir. Çünkü sindirim süreci için besinlerin parçalanması gerekir. Asit özelliği hem besinleri parçalamaya hem de midenin devamında bağırsaklardaki enzimleri aktifleştirmeye yardım eder. Bilhassa protein sindiriminde çok önemli bir yeri olan pepsinojen enziminin aktif hâle gelmesi için asit bir yapıyla karşılaşması gerekir.
Mide asidinin bir başka fonksiyonu ise vitaminlerin emilimine yardım etmesidir. Burda daha çok B12 vitaminine değinelim. Çünkü B12 vitamini “intrensek faktör” adı verilen bir yapıya bağlanarak taşınır. Mide asidi intrinsik faktörü aktive ederek B12 vitamininin ayrılmasını sağlar. Eğer bu faktör eksik ise B12 emilmeden atılır. Bundan dolayı mide operasyonu geçiren hastalarda B12 vitamin eksikliğine rastlanır.
Besinlerin ince bağırsağa geçmesine yardımcı olan mide asiti, yediklerimizin yemek borusuna kaçmasını da önler. Bunu mide çıkışında ve girişindeki kas yapılarını sıkarak veya gevşeterek yapar.
Midede en az süre kalan besinler patates gibi nişastalı besinlerdir. Buna karşılık en uzun zamanda geçen besinler ise et ve buna benzer lifli sebzeler ile yağlardır. Aşağıda besinlerin sindirim süreçlerini görebilirsiniz:
Su: Direkt olarak bağırsaklara geçer.
Meyve veya sebze suları: 15-20 dakikada bağırsaklara ulaşır.
Çiğ sebzeler: Yaklaşık 30-40 dk sonra bağırsaklardadır.
Pişmiş sebzeler: Ortalama 40 dakika sonra bağırsaklardadır.
Balık: 45-60 dakikada bağırsağa geçer.
Yağlı salata: 1 saat sonra bağırsaktadır.
Nişastalı gıdalar: 1,5- 2 saat sonra bağırsaklara ulaşır.
Tavuk: 1,5-2 saat sonra bağırsaklara gider.
Kabuklu kuruyemiş: 3 saat sonra bağırsaklardadır.
Kırmızı et: 3 /4 saat sonra bağırsaklara geçer
Son olarak sindirim dostu ve sindirimi hızlandıran yiyeceklere deyinmek istiyorum.
Metabolizmanın hızını yükseltmek için en önemli besinler lif içeren besinlerdir. Lif sindirim sırasında enerjiyi artırır ve metabolizmayı hızlandırır. Lif içeren bazı besinler şunlardır: Portakal, ıspanak, brokoli, elma, greyfurt, lahana, kepekli tahıllar, kabak çekirdeği, fındık, badem ve yulaf olarak sıralayabiliriz.
Ramazan ayının hayırlara vesile olmasını ve tuttuğumuz oruçların kabul olmasını diliyorum. Tükettiğimiz yiyecekleri bilinçsiz bir şekilde değil midemizi düşünerek tüketelim. Bir sonraki yazımızda ramazanda ölçülü beslenmeye değineceğiz.
*Dr.Nuray Erdemir, iç hastalıklar uzmanıdır.
