Almanya’da 1 ve 2 Centlerin Piyasadan Kaldırılması Gündemde

Almanya’da son yıllarda küçük madeni paralar tartışmaların odağında yer alıyor. Bir ve iki centler, çoğu zaman cüzdanlarda haftalarca taşınıyor, ancak gerçek anlamda kullanılmıyor. Çoğu kişi bu paraları kumbaralara atıyor ya da market kasalarındaki bağış kutularına bırakıyor. Peki, günümüz dijital ödeme sistemlerinin yaygınlaştığı bir dönemde bu küçük madeni paralar hala gerekli mi? Bu soruya verilen yanıtlar farklılık gösterirken, giderek daha fazla kişi bunların tamamen kaldırılmasını talep ediyor.

Küçük Madeni Paralar Neden Sorun Teşkil Ediyor?

Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), tüketici hakları savunucuları, bankacılık sektörü temsilcileri, perakendeciler, otomatik ödeme sistemleri yöneticileri ve nakit para hizmetleri sağlayıcıları ile birlikte yeni bir öneri sundu. Bu öneri, Almanya’da küçük madeni paraların kullanımını sınırlandırmak ve fiyatları belirli kurallara göre yuvarlamak üzerine şekillendi.

Üretim Maliyeti Çok Yüksek

Küçük madeni paraların en büyük sorunu, üretim maliyetlerinin yüksek olması olarak belirtiliyor. Bir centlik madeni paranın üretimi yaklaşık 1,65 euro’ya mal oluyor. Yani bir cent, değerinden kat kat fazlasına üretiliyor. İki centlik madeni paranın maliyeti biraz daha düşük olsa da o da oldukça pahalıya mal oluyor. Üretim, hammadde, baskı, ambalajlama ve nakliye gibi süreçlerin toplam maliyeti oldukça yüksek.

Her yıl 4,5 milyar adet yeni küçük madeni para basılırken, sadece 3,3 milyar adet piyasadan geri toplanabiliyor. Bu süreç büyük bir ekonomik yük oluşturuyor. Avrupa Merkez Bankası’na göre, bir ve iki centlik madeni paralar, dolaşımdaki toplam Euro madeni para değerinin yalnızca yüzde 3’ünü oluşturuyor.

Kasada Zaman Kaybettiriyor, Ekstra Maliyet

Madeni paraların bir diğer dezavantajı da işletmeler için ek masraf oluşturması. Kasada müşterilerin bozuk para araması ödeme sürecini yavaşlatıyor. Elektronik ödemeler, hem müşteriler hem de satıcılar için çok daha pratik bir seçenek sunuyor. Bunun yanı sıra, işletmelerin bozuk para stoklarını sürekli yenilemesi gerekiyor ve bankalar, madeni para yatırma veya çekme işlemleri için ek ücret alıyor.

TOPLUM | 25 Eylül 2024 Avrupa’da 1 Cent’ten 2 Euro’ya: Cebinizde Servet Taşıyor Olabilirsiniz!

Ayrıca küçük madeni paralar genellikle dolaşımdan çıkıyor. Almanya Merkez Bankası’nın 2011 yılındaki tahminlerine göre, bir centlik madeni paraların yüzde 80’i, iki centlik madeni paraların ise yüzde 75’i aktif olarak kullanılmıyor. Çoğu zaman insanlar bu bozuk paraları cüzdanlarında biriktiriyor, evde bir kavanozda tutuyor veya kaybediyor.

Küçük Madeni Paralar Kalkarsa Ne Olur?

Madeni paraların kaldırılmasına karşı çıkanlar da var. Özellikle perakendeciler için bu paraların psikolojik etkisi büyük. “99 cent” fiyatlandırma modeli, tüketicilere ürünlerin daha uygun fiyatlı olduğu hissini veriyor. Küçük madeni paralar kaldırılırsa, fiyatların yukarı yuvarlanacağı ve tüketicinin daha fazla ödeme yapmak zorunda kalacağı endişesi bulunuyor.

Öte yandan Hollanda, Finlandiya, İrlanda ve İtalya gibi ülkeler, bir ve iki centlik madeni paraların üretimini durdurdu. Hollanda’da nakit ödemelerde fiyatlar 5 cente yuvarlanıyor. Ancak, bu madeni paralar tamamen yasaklanmış değil. İsteyen kişiler hala bu paraları kullanabiliyor.

Bir diğer endişe ise, madeni paraların kaldırılmasının, nakit paranın tamamen ortadan kalkmasına yönelik bir adım olabileceği yönünde. Birçok kişi, küçük madeni paraların yok edilmesinin, nakit kullanımını daha da azaltacağını düşünüyor. Ayrıca, sokakta yaşayanlar ve düşük gelirli bireyler için bu madeni paralar hayati önem taşıyor.

Gelecekte Küçük Madeni Paralar Kalkacak mı?

Bir ve iki centlik madeni paraların geleceği hala belirsizliğini koruyor. Yüksek üretim ve işletme maliyetleri ile dolaşımdaki düşük aktif kullanım oranları, bu paraların kaldırılması yönündeki en güçlü argümanlar arasında yer alıyor. Ancak tüketici psikolojisi, nakit paraya olan güven ve sosyal etkiler de göz önünde bulundurulması gereken önemli faktörler.

Şu an için bu küçük madeni paraların tamamen kaldırılması yönünde net bir karar yok. Ancak Avrupa’da bu konuya yönelik adımlar atılmaya devam ediyor. Önümüzdeki yıllarda Almanya’nın da Hollanda veya İtalya gibi bir yuvarlama sistemine geçip geçmeyeceği merak konusu.(bb)