Diş sağlığımız genel sağlık ve yaşam kalitemiz için büyük önem taşır. İyi bir ağız bakımı, düzenli diş hekimi ziyaretleri ve dengeli beslenme, sağlıklı diş ve diş eti için önemli faktörlerdir.
Dişlerimiz gülümsememiz ve yemek yiyebilmemizin yanı sıra aynı zamanda konuşma ve solunum gibi diğer önemli fonksiyonlar için de gereklidir. Dişlerimiz ve diş etlerimizdeki sorunlar, ağrıya, enfeksiyona ve kalp hastalığına, diyabet gibi diğer sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, diş sağlığına dikkat etmek hayatımızın bir parçasıdır.
Sağlık Ağız Ve Diş Sağlığının Önemi
İLK DİŞLERİN BAKIMI
Bebeklerin diş sağlığı, doğumdan hemen sonra başlar. Diş temizliği günde kaç kere yapılmalı? Diş macunu ne kadar florür içermeli? Hap verilmeli mi? gibi soruların cevabı için 2021 yılında Almanya çapında faaliyet gösteren “Gesund ins Leben” kurumu tarafından bebeklik ve erken çocukluk döneminde çürük önlemeye ilişkin yeni tavsiyeler açıklandı.
Tavsiyelerden de anlaşılacağı üzere ilk dişler çıkana kadar günlük bir florür ve vitamin D içeren hap tavsiye edilir. Bebeklerin ilk dişleri alt çenedeki merkezi dişlerdir ve genellikle 6 aylıkken çıkarlar. Dişlerin çıkmasıyla birlikte, bebeklerin diş sağlığı için düzenli bakım gereklidir. Bu bakım günde 1-2 kere florür içeren, bir pirinç büyüklüğünde olan, diş macunuyla fırçalamayı ve günde 1 tane vitamin D hapı vermeyi içerir. Önemli olan diş macunun bin ppm florür içermesidir. Bu diş macunun ambalajından öğrenilebilir.
Bir yaşından sonra günde 2 kere florür içeren diş macunu ile fırçalamak yeterlidir. 2 ve 6 yaş arası ise dişler pirinç büyüklüğünde değil de, bezelye büyüklüğünde macun ile günde 2 kere fırçalanmalıdır. Unutmamak gerekir ki, çocuklar yaklaşık 9 yaşına kadar dişlerini, daha gelişmekte olan motor becerilerinden ötürü, kendileri yeterince fırçalayamazlar. Bundan dolayı anne ve babanın, çocuk dişlerini fırçaladıktan sonra, tekrar fırçalaması elzemdir.
EMZİRME VE DİŞ SAĞLIĞI
Tüm uluslararası tavsiyeler emzirmenin bir çocuğun gelişimi için en az ilk altı ay boyunca önemli faydaları olduğunu ve bu nedenle tavsiye edilmesi gerektiğini belirtmektedir. Anne sütüyle beslenen çocuklar hem bütüncül tıbbi bakış açısından hem de diş-ortodonti odağından birçok yönden fayda sağlar.
Fakat ECC (Early Childhood Caries, Erken Çocuk Çağı Çürüğü) ile olan ilişkisini gözardı etmemek gerekir. Erken Çocuk Çağı Çürüğü okul öncesi çocuklarda en sık görülen kronik hastalıktır ve tipik olarak üst ön dişlerin düz yüzeylerinde bulunur. Bunun sebebi multifaktoryeldir: Anne sütünün uzun süre ağızda bulunması, şişeyle verilen ek gıda, gece emzirmesi ve yetersiz di ş bakımı gibi.
EMZİK KULLANIMI
Bebeklerin gıda alma ihtiyacının ötesinde temel bir emme ihtiyacı olduğu kabul edilmektedir. Besleyici olmayan emme sakinleştirir ve ağrıyı dindirir, uykuya dalmaya yardımcı olur, rahatlatır ve sindirim sisteminin aktivasyonunu kolaylaştırır. Bu bağlamda, bebeklerin erken yaşta kendi ellerini/parmaklarını veya oyuncak, battaniye ucu gibi nesneleri emmeye başlaması şaşırtıcı değildir.
Daha anne karnındayken, ultrason muayeneleri sırasında fetüslerin başparmaklarını emdikleri gözlemlenebilir. Fakat bu sürecin ilerleyişi, uzunluğu, emziğin tipi gibi etkenlere dikkat edilmelidir. Emzik, huzursuz bir bebek için ilk yatıştırıcı önlem olarak kullanılmamalıdır. İlgi, fiziksel temas, kucağa alma ve diğer yatıştırıcı yöntemler öncelikli olarak kullanılmalıdır.
Emzik kullanımı “mümkün olduğunca az, gerektiği kadar çok” ilkesine uygun olmalıdır. Dişlere ve çene yapısına olan etkisine bakacak olursak, uzun süre emzik kullanan çocuklarda diş ve çene deformasyonu gözlemlenir. Emzik, büyüyen süt dişlerine sürekli baskı uygular, dişler emzik tarafından tekrar tekrar geri itilir ve böylelikle direnci aşarak büyümeye çalışırlar. Daimi deformasyonu önlemek için küçük ve daha düz olan emzik tercih edilmelidir ve en geç iki ve üç yaşları arasında sizin desteğinizle tamamen bırakılmaya çalışılmalıdır.
İLK DİŞÇİ ZİYARETİ
Bu ve benzeri diş hastalıklarını önlemek için ilk dişle birlikte diş hekimi ziyareti gerekir. Almanya’da zorunlu olan erken sağlık kontrollerine paralel olarak 6. – 33. aylık bebek ve çocuklar için üç defa erken diş kontrolleri tavsiye edilir. Ayrıca her takvim yarı yılında iki kez florürlü vernik ile di ş minesi sertleştirme hakkına sahiptirler.
Bu kontrollerin üç önemli amacı vardır. Çocuklarınızın dişleri önleyici olarak vernik ile korunur ve böylelikle di ş ağrısı, diş çürümesi, ateşlenme, dentojenik apseler gibi sıkıntılar önlenmiş olur. İkinci amacı çocukların düzenli diş kontrolleri sayesinde diş hekimiyle bir güven ilişkisi kurup, diş muayenesi esnasında kullanılan aletlere aşina olması ve böylelikle çok yaygın olan diş hekimi fobisinin de önlenmesidir. Düzenli olarak diş hekimini ziyaret eden çocuklar, önleyici tedbirler nedeniyle daha az tedaviye ihtiyaç duyarlar ve tedavi gerekli olsa dahi, uyum daha iyi olduğu için tedavi daha başarılı olur. Son olarak diş sağlığı için en önemli etkenlerden olan ebeveynlerin bilinçlenmesidir. Bu kontroller sırasında ebeveynler de bilinçlenir ve süreçler profesyonel gözetim altında ilerler.
