Namazda Tilavet Secdesi Gerektiren Ayetleri Okumak

Kur’ân-ı Kerîm’de 14 yerde geçen secde ayetlerinden birisini okumanın veya işitmenin akabinde yapılan secdeye tilavet secdesi denir. Peygamberimizin (s.a.v.), içerisinde secde ayetinin bulunduğu bir ayeti okuduğu ve işittiğinde secde ettiği, sahabenin de aynı uygulamayı yaptığına dair rivayetler bilinmektedir. Bu konuya dair peygamberimizin şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir. “Ademoğlu secde ayetini okuyup secde edince, şeytan ağlar ve ‘Vay benim halime! Ademoğlu secde etmekle emrolundu ve hemen secde etti, cennet onundur. Ben ise secde etmekle emrolundum, ama secde etmekten kaçındım, bundan dolayı cehennem benimdir’ diyerek oradan kaçar.”[1]

SECDE YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Secde ayetlerinin bir kısmında, genel olarak müşriklerin Allah’ın karşısında boyun bükmekten imtina ettikleri, ona itaatten yani secdeden kaçındıkları anlatılmakta, diğer bir kısmında ise müminlerin doğrudan Allah’ın emirlerine itaat ve secde ile emrolundukları ifade edilmektedir.

Secde ayetlerinin bu içeriği dikkate alındığında bu ayetleri okuyan veya işiten kimselerin secde etmeleri hem Allah’ın emrine itaat etmeyi hem de secdeden kaçınan kimselere tepki göstermeyi onlara muhalefet etmeyi ifade etmektedir. Bu nedenle tilavet secdesiyle yükümlü olabilmek için okunan ayetin secde ayeti olduğunun bilinmesi gerekmektedir.

Dinlediği ayetler arasında secde ayeti olduğunu bilmeyen kimse secde yapmakla yükümlü olmadığından secde yapması gerekmez.

TİLAVET SECDESİNİN ŞARTLARI

Alimlerimizin çoğunluğuna göre tilavet secdesi için abdestli olmak şarttır. Tilavet secdesi namaz olmasa da, namazda aranan bazı şartlar tilavet secdesinde de aranır. Taharet, kıbleye yönelmek, niyet etmek, avrat yerlerinin örtülü olması gibi şartlar tilavet secdesi içinde geçerlidir. Tilavet secdesinde iftitah tekbiri sünnettir.

Secde ayetinin namazda okunması durumuna gelince. Tilavet secdesinin nasıl yapılacağı konusunda birçok farklı görüş öne sürülmüştür. Secde ayeti Alak suresinde[2] olduğu gibi ayetin sonuna tesadüf ediyorsa tilavet secdesi namaz secdeleriyle birlikte yerine getirilmiş olur. Namazdan sonra ayrıca tilavet secdesi yapmak gerekmez. Hanefiler, niyet edilmesi durumunda yapılacak rükûnun da tilavet secdesi yerine geçeceğini söylemişlerdir.

Namaz kılan kişi secde ayetinden sonra üç ayetten daha fazla okuyacaksa bu durumda tilavet secdesine niyet ederek doğrudan secdeye gider ve bir defa secde yaptıktan sonra ayağa kalkar ve kaldığı yerden kıraatine devam eder.[3]

Malikilere göre ise farz namazda içinde secde ayeti geçen bir bölüm okumak mekruhtur.

[1] Müslim, İman, 35

[2] Alak suresi, 96:19

[3] el-Fetâva’l-Hindiyye, 1/133