Kurban İçin Vekalet Vermek
Bilindiği üzere ibadetler, kulluğun izharı ve ispatı amacıyla ve Allah’ın rızasına erişme niyetine yönelik yapılan amellerdir. Bedeni, mali ve hem bedeni, hem mali olmak üzere üç kısma ayrılmaktadırlar. Namaz ve oruç gibi ibadetler bedeni ibadetlere örnek olarak zikredilebilir. Bu türden ibadetler ancak mükellef tarafından yerine getirilebilir; vekalet yoluyla başkasına yaptırılamaz.
Hac ve umre gibi hem bedeni hem mali ibadetler ise bizzat ibadet yükümlüsü tarafından yapılması hâlinde geçerli olan ibadetlerdir.
Ancak yükümlünün bu tür ibadetleri yerine getirme imkânı bulamaması durumunda ise söz konusu ibadetleri vekalet yoluyla yaptırması caiz olur.
Mali ibadetlere gelince, bunların başında kurban ibadeti gelmektedir. Kurban ibadeti yükümlünün bizzat kendisinin yerine getirmekten aciz olup olmamasına bakılmaksızın vekalet yoluyla yerine getirebileceği bir ibadettir. Mali bir ibadet olan ve sadece Allah’ın rızasını kazanma amacıyla yerine getirilmesi gereken kurban ibadetini, mükellefin bizzat kendisi kesebileceği gibi vekalet yoluyla bir başkasına kestirmesi de mümkündür.
Nitekim Hz. Ali’nin (r.a.) şöyle dediği rivâyet edilmiştir: “Resûlullah (s.a.s.), (kendisi adına) develer kesilirken başında durmamı, derilerini ve sırtlarındaki çullarını paylaştırmamı emretti ve onlardan herhangi bir şeyi kasap ücreti olarak vermeyi bana yasakladı ve ‘kasap ücretini biz kendimiz veririz’ buyurdu.
Yine Cabir (ra.)’e rivayet edilen bir hadiste Hz. Peygamberi (sav.) hac da kendi adına keseceği yüz deve kurbandan altmış üç tanesini bizzat kendisi kestikten sonra geri kalanı Hz Ali’ye vekalet vererek kesmesini emretmiştir.
Günümüzde kurban ibadetini kolay bir şekilde yerine getirebilme şartları iyice zorlaşmış, Müslümanlar bu konuda bir sıkıntı ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Gerek hijyen, gerek sağlık, gerek çevre kirliliğinden korunmak ve gerekse kesim zorlukları gibi hususlar kurban ibadetinin edasıyla ilgili yeni ve kolaylaştırıcı arayışları zorunlu hâle getirmiştir.
Bu bağlamda özellikle bazı hayır kuruluşları ve kurban organizasyonları müvekkilinden aldığı umumi vekalet ile farklı coğrafyalarda kurbanları kesmek ve etlerini ihtiyaç sahiplerine ulaştırmaktadırlar. Kurban kesmek isteyen kişi ilgili kuruluşa kurbanlık alımı ve kesimi için genel bir vekâlet vermesi ve ilgili kuruluşun da müvekkili adına taahhüt ettiği hayvanı alıp kurban kesmesi hâlinde bu ibadet yerine gelmiş olmaktadır.
Vekalet sözlü veya yazılı olabildiği gibi gelişen teknolojik imkânlar sebebiyle telefon, internet, mail, mesaj, banka havalesi ve benzeri iletişim araçlarıyla da verilebilmektedir.