“Sabır erdemine sahip olanlar, bir belaya düştüklerinde, ‘Biz Allah’ın kullarıyız ve biz O’na döneceğiz’ derler.”^[1]

Başımıza gelenlerin Allah tarafından birer imtihan olduğu bilinciyle hareket edip sabırlı ve metanetli olmak ve “İnnâ lillâhi ve innâ ileyhi râciûn” yani “Biz Allah’ın kullarıyız ve biz O’na döneceğiz.” deyip Allah’ın hükmüne rıza ve teslimiyet göstermek mümin olmanın gereğidir. Buna istircâ‘ denir.

İstircâ‘, Allah’a kulluk ile O’na aidiyet ve O’na dönüşün hatırlanması geçici dünya hayatında bu tür musibetlerle karşılanmanın İlahi yasa olduğu ve gerçek hayatın kendisinden gelen bir kurtuluş ile ahiret hayatında yaşanacağının bilincinde olduğunun ifadesidir. Nitekim ayetin devamında sabır gösterenlere Allah’ın müjdelerinin bulunduğu ifade edilmekte, Hz. Peygamber de büyük küçük her türlü musibetin günahlara kefaret olduğunu belirtmektedir.^[2]

İnsanların bir sevdiğini kaybetmesi ya da sahip olduğu bir şeyden mahrumiyet yaşaması elbette bir üzüntü sebebidir. Önemli olan bunu yönetebilmek, isyan ve taşkınlığa götürmemektir. Aksi bir durum karamsarlığa, psikolojik krizlere/bunalımlara yol açabilecek sonuçlara sebep olma potansiyeline sahiptir. Nitekim insanların yaşadıkları musibetlerin bir sınav olarak düşünülememesi ve telafisinin mümkün olmadığına olan inancın intihara varan sonuçlara yol açtığına dair örneklerin bulunduğu bilinmektedir. İstircâ‘, karşılaşılan bir musibet durumunda en fazla ihtiyaç hissedilen moral motivasyon sağlamakta, yalnızlık ve çaresizlik hissine kapılmayı engellemekte, ümitleri korumaktır.

Yazıyı bütün bu söylenenleri özetleyen hadislerin özeti ile noktalayalım: Hz. Peygamber (s.a.v.), bir musibetle karşılaşan Müslüman’ın isyan etmeksizin istircâ cümlesini okuyup Allah’tan gelene rıza göstermesi, böyle bir sınanmadan sevap dileyip kendisinden bu belayı def etmesi ve onun yerine hayırlar ihsan etmesi için dua ve niyazda bulunması durumunda, eninde sonunda istediğine kavuşacağını, Allah’ın onu maruz kaldığı belaya göre daha hayırlısıyla ödüllendireceğini bildirmekte^[3]; sevdiği birisinin vefat haberini alan bir müminin sabır gösterip istircada bulunması hâlinde de Allah’ın kendisine büyük ödüller vereceğini müjdelemektedir.^[4] Doğrusunu en iyi Allah bilir.

^[1] Bakara suresi, 2:156.

^[2] Müslim, “Cenâʾiz”, 4; Tirmizî, “Cenâʾiz”, 36; “Deʿavât”, 83.

^[3] Müslim, “Cenâʾiz”, 4; Tirmizî, “Cenâʾiz”, 36; Ahmed b. Hanbel, I, 201; IV, 415.

^[4] Tirmizî, “Cenâiz”, 36.