Allah’ın farz kıldığı her ibadette ve yasakladığı haram ve yasaklarda anladığımız veya kavrayamadığımız birçok hikmetler vardır. Buna göre İslam dininin en önemli farz ibadetlerinden birisi olan orucun hikmeti de vardır muhakkak. Bunların bir kısmına kısaca işaret etmek istiyoruz.
ORUÇ: NİMETLERİN FARKINA VARMA EĞİTİMİ
Birinci derecede oruç, oruç tutanı takvaya ulaştırır. “Ey İnananlar! Oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, takvaya eresiniz diye, size de farz kılındı”[1] âyet-i kerîmesi bunu ifade etmektedir. Oruç, verilen nimetlerin kadir ve kıymetini insana öğretir. Oruç tutan insan açlık, susuzluk çekiyor; takatsiz düşüyor. Acizliği iliklerine kadar hissediyor. Oruçlu günlerin haricinde iken içinde yüzülen nimetlerin farkına varılamıyor. Fakat onlardan geçici bir süre ayrı kalınca farkına varılabiliyor. Rabbimiz kullarına devamlı ikramda bulunuyor, nimetleri istifadeye sunuyor. İnsan normal zamanlarda bunların kıymetini unutuyor. Oruç, bir ay boyunca nimetlerin farkına varma eğitimi veriyor.
Yazarlar Oruç Tutmaya Engel Olabilecek Sağlık Sorunları Nefis Disiplin altına alınır
Oruç, nimete ve ihsana şükretme hislerini uyandırır. Nitekim bir insana bir bardak su ikram edilse ona karşı teşekkür edilir. Bu kadar ikram ve ihsanı bahşeden Allah’a ise, şükredilmez. Oruç tutan insan bir taraftan Allah’a şükür için oruç tutar, elindeki nimetleri ihsan edene hamd eder, teşekkür eder ve zikreder. Oruç, insanı yanlışa sevk eden nefsin arzu ve meyillerini yok eder. Zira insan, içinde nefis ve benlik canavarları vardır. Bu canavarlardan yine insanın içinde bulunan merhamet ve şefkat hislerinin canlandırılması ile kurtulmak mümkündür. Oruç ibadeti ise, nefsi disiplin altına alarak onu nefis ve enâniyet musibetlerinden kurtarır.
İNSAN MADDEYE ESİR OLMAKTAN KURTULUR
Oruç, insanı maddeye esir olmaktan kurtarır ve en yüksek ahlaki özelliklerden olan sabra eriştirir. Çünkü sabır, dayanma gücünü artırır, stres denilen belayı yok eder. Oruç tutarak açlık ve susuzluk çeken insan, her günü mazlumiyet ve ihtiyaç içinde olan ve lisanı haliyle “acıyın bize” diye sessizce feryat eden insanların bu elim hâllerini anlamaya başlar. Yoksul ve çaresizliklerine deva olmak için harekete geçer.
Oruç tutan Müslüman, oruçlu iken helallerden dahi el çeker. Bu da oruç ayından sonraki zamanlarda haram ve şüpheli şeylere karşı daha güçlü bir şekilde karşı koyacak sağlam bir iradeyi inşa etmede yardımcı olur. Oruç, Müslüman’a kardeşlik hukukunu hatırlatır. Onu bencillikten çıkarır ve diğergâm hâle getirir.
[1] Bakara suresi, 2:183.
