Boşanmak Allah’ın hoşlanmadığı helaldir. Evliliği kurtarmak için bütün sulh yolları denenmiş, karı kocadan her ikisinin veya içlerinden birisinin bu ailenin yükünü taşıma imkânı kalmamışsa, nikâhı sonlandırmak helaldir. Bunun en pratik ve kolay yolu talak vererek boşamaktır. Ancak bazen bu soruda olduğu gibi kadın boşanmak ister ama erkek boşamak istemez. Böyle durumlarda da dinimiz çıkış yolları göstermiş ve problemi çözüme kavuşturmuştur.

Eşinden ayrılmayı istemeyen kocaya imkân varsa hul’ yaparak eşini boşaması teklif edilir. Hul’, kadının ödemeyi kabul ettiği bedel karşılığında evlilik akdine son vermek, bir başka ifadeyle, eşlerin karşılıklı anlaşma yoluyla evliliğe son vermesi demektir. Hul’ yerine muhâlea lafzı da kullanılır. Hul’, fesih ve talak (boşama)dan ayrı bir boşama şeklidir.^[1] Muhâlea, Kur’an ve sünnetle sabittir. Âyet-i kerimede şöyle buyurulur: “Kadınlara vermiş olduğunuz bir şeyi geri almanız helal değildir. Meğer ki karı ve koca Allah’ın çizdiği sınırlara riayet edememekten korkmuş olsunlar. Şayet onların, ilâhi sınırlara riayet edemeyeceklerinden korkarsanız, karının kurtulmak için bir şey (para) vermesinde ikisi için de bir günah yoktur.”^[2]

Kocanın muhâlea yaparak evliliğini bitirmesi Hanefîlere göre bir bain talak kabul edilir. Şâfiîler ise, muhâleayı boşama olarak kabul etmezler, fesih sayarlar.

Hakem Yöntemi

Şayet koca bu yolla eşinden ayrılmayı kabul etmezse, inadına eşine zarar vermek için boşamak istemezse bir başka çözüm yoluna müracaat edilir. Bu çözüm yolu ise, konunun hakemlere havale edilmesidir. Cenâb-ı Hak âyet-i kerîmede şöyle buyuruyor: “Eğer karı-kocanın aralarının açılmasından korkarsanız, erkeğin ailesinden bir hakem ve kadının ailesinden bir hakem gönderin. Bunlar barıştırmak isterlerse Allah aralarını bulur; şüphesiz Allah her şeyi bilen, her şeyden haberdar olandır.”^[3]  Bu ayet, kadının kocasından şikâyetçi olması hâlinde kadına hakem ve hâkime başvurma ve hakkını arama imkânı vermiştir.

Belirlenen hakemler konuyu tahkik ederler. Önce iki tarafa veya haksız görülen tarafa nasihat verirler ve icabına göre ta’zîr (azar) de bulunurlar. Kocayı ikna etmek mümkün olmazsa karı kocanın tefrikine karar verebilirler.

Allah en iyisini bilir.

^[1] Serahsî, el-Mebsût, VI, 171-196.

^[2] Bakara suresi, 2:229.

^[3] Nisa suresi, 4:35.