İşverenin Talimat Verme Hakkı
İş ilişkilerinde, işverenin iş ifası açısından neler talep edebileceği ve çalışma yeri ile çalışma saatlerini belirleme konusunda serbest olup olmadığı sıklıkla sorulan bir sorudur.
Bu tür soruları yanıtlamanın ilk adımı iş sözleşmesine bakmaktır. İş sözleşmeleri çeşitli hükümler içerebildiğinden, tecrübelerime dayanarak alışıldık duruma odaklanmak istiyorum:
Buna göre, iş sözleşmesi, otobüs şoförü veya satış elemanı gibi bir görev belirterek işin içeriğini belirler. İş yerine ilişkin olarak ise genellikle bir şehre genel bir atıfta bulunulmaktadır. Ancak her iki hükümde de işverenin başka bir yerde benzer bir iş verme ve çalışma yerini başka bir yerde belirleme hakkı da vardır.
Çalışma saatlerine ilişkin olarak, genellikle işin kapsamına, örneğin haftada 40 saate atıfta bulunulmakta, ancak çalışma saatlerinin ilgili günlerine ve zamana dağılımına ilişkin başka bir belirleme yapılmamaktadır.
Böyle bir durumda, işveren genelde işin ne zaman ve nerede yapılacağına tek başına karar verme hakkına sahiptir. İşveren ayrıca işin hangi sırayla yapılacağını da belirleyebilir. Bu, “Gewerbeordnung” denen kanunun 106. maddesi gereğince böyledir.
Örneğin, bir çalışan uzun yıllar boyunca istisnasız olarak erken vardiyada çalışabilir. Ancak işveren, çalışanın geç vardiyada çalışması gerektiğine karar verir. Çalışanın bakış açısından, akla hemen “örf ve adet hukuku” gelmektedir. Bu durumda işverene karşı, yıllardır istisnasız olarak bu şekilde uygulandığı için sonsuza kadar erken vardiyada çalışma hakkı olduğunu iddia edebilir mi?
Hayır, edemez. İşverenin yıllarca belirli bir vardiyayı veya belirli bir çalışma yerini tayin etmiş olması, işverenin gelecekte çalışma yerini veya çalışma saatlerini değiştirmesinin engellendiği anlamına gelmez. Sadece bir işçi konseyi varsa, işçi konseyi (Alm.: Betriebsrat) yasa kapsamındaki ortak karar alma haklarını kullanarak onay vermeyi reddedebilir.
İşveren tarafından verilen iş ya iş sözleşmesinde belirtilen sorumluluk alanına ait olmalı ya da bununla denk olmalıdır.
*Yazara, guelbas@smart-arbeitsrecht.de mail adresinden ulaşabilirsiniz.